Co to jest agorafobia?
Agorafobia to rodzaj zaburzenia lękowego, które powoduje, że ludzie unikają miejsc i sytuacji, które mogą powodować u nich uczucie:
- uwięziony
- bezradny
- spanikowany
- Zakłopotany
- przerażony
Osoby z agorafobią często mają objawy ataku paniki, takie jak szybkie bicie serca i nudności, kiedy znajdują się w stresującej sytuacji. Mogą również doświadczyć tych objawów, zanim jeszcze wejdą w sytuację, której się boją. W niektórych przypadkach stan może być tak ciężki, że ludzie unikają wykonywania codziennych czynności, takich jak chodzenie do banku lub sklepu spożywczego, i pozostają w domach przez większość dnia.
National Institute of Mental Health (NIMH) szacuje, że 0,8 procent dorosłych Amerykanów ma agorafobię. Około 40 procent przypadków uważa się za ciężkie. Gdy stan jest bardziej zaawansowany, agorafobia może być bardzo niepełnosprawna. Osoby z agorafobią często zdają sobie sprawę, że ich strach jest irracjonalny, ale nie są w stanie nic z tym zrobić. Może to wpływać na ich osobiste relacje i wyniki w pracy lub szkole.
Jeśli podejrzewasz, że masz agorafobię, ważne jest, aby jak najszybciej rozpocząć leczenie. Leczenie może pomóc w opanowaniu objawów i poprawie jakości życia. W zależności od ciężkości stanu, leczenie może obejmować terapię, leki i środki zaradcze dotyczące stylu życia.
Jakie są objawy agorafobii?
Osoby z agorafobią to zazwyczaj:
- boją się wychodzić z domu na dłuższy czas
- boi się samotności w sytuacji społecznej
- boi się utraty kontroli w miejscu publicznym
- boisz się przebywać w miejscach, z których trudno byłoby uciec, takich jak samochód czy winda
- odłączony lub oderwany od innych
- niespokojny lub wzburzony
Agorafobia często zbiega się z atakami paniki. Ataki paniki to seria objawów, które czasami występują u osób z lękiem i innymi zaburzeniami zdrowia psychicznego. Ataki paniki mogą obejmować szeroki zakres ciężkich objawów fizycznych, takich jak:
- ból w klatce piersiowej
- bijące serce
- duszność
- zawroty głowy
- drżenie
- dusi się
- wyzysk
- uderzenia gorąca
- dreszcze
- nudności
- biegunka
- drętwienie
- mrowienie
Osoby z agorafobią mogą doświadczać ataków paniki, gdy znajdą się w stresującej lub niewygodnej sytuacji, co dodatkowo potęguje ich lęk przed niewygodną sytuacją.
Co powoduje agorafobię?
Dokładna przyczyna agorafobii nie jest znana. Jednak istnieje kilka czynników, o których wiadomo, że zwiększają ryzyko wystąpienia agorafobii. Obejmują one:
- depresja
- inne fobie, takie jak klaustrofobia i fobia społeczna
- inny rodzaj zaburzeń lękowych, takich jak zespół lęku uogólnionego lub zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne
- historia wykorzystywania fizycznego lub seksualnego
- problem nadużywania substancji
- rodzinna historia agorafobii
Agorafobia występuje również częściej u kobiet niż u mężczyzn. Zwykle zaczyna się w młodym wieku dorosłym, przy czym średni wiek zachorowania to 20 lat. Jednak objawy choroby mogą pojawić się w każdym wieku.
Jak rozpoznaje się agorafobię?
Agorafobię rozpoznaje się na podstawie objawów. Lekarz zapyta Cię o objawy, w tym o to, kiedy się zaczęły i jak często ich doświadczasz. Będą również zadawać pytania związane z Twoją historią medyczną i rodzinną. Mogą również wykonać badania krwi, aby wykluczyć fizyczne przyczyny objawów.
Aby zdiagnozować agorafobię, objawy muszą spełniać określone kryteria wymienione w Podręczniku diagnostycznym i statystycznym zaburzeń psychicznych (DSM) Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. DSM to podręcznik często używany przez pracowników służby zdrowia do diagnozowania chorób psychicznych.
Aby zdiagnozować agorafobię, musisz odczuwać intensywny strach lub niepokój w dwóch lub więcej z poniższych sytuacji:
- korzystając z transportu publicznego, takiego jak pociąg lub autobus
- przebywanie na otwartej przestrzeni, takiej jak sklep czy parking
- przebywanie w zamkniętych przestrzeniach, takich jak winda lub samochód
- przebywanie w tłumie
- przebywanie z dala od domu
Istnieją dodatkowe kryteria rozpoznania lęku napadowego z agorafobią. Musisz mieć powtarzające się ataki paniki, a po co najmniej jednym ataku paniki musi nastąpić:
- strach przed kolejnymi atakami paniki
- strach przed konsekwencjami ataków paniki, takich jak zawał serca lub utrata kontroli
- zmiana w Twoim zachowaniu w wyniku ataków paniki
Nie zostanie zdiagnozowana agorafobia, jeśli objawy są spowodowane inną chorobą. Nie mogą być również spowodowane nadużywaniem substancji lub innym zaburzeniem.
Jak leczy się agorafobię?
Istnieje wiele różnych metod leczenia agorafobii. Najprawdopodobniej będziesz potrzebować kombinacji metod leczenia.
Terapia
Psychoterapia
Psychoterapia, znana również jako terapia rozmowa, obejmuje regularne spotkania z terapeutą lub innym specjalistą zdrowia psychicznego. Daje ci to możliwość porozmawiania o swoich lękach i wszelkich kwestiach, które mogą się do nich przyczyniać. Psychoterapię często łączy się z lekami w celu uzyskania optymalnej skuteczności. Zwykle jest to krótkotrwałe leczenie, które można przerwać, gdy będziesz w stanie poradzić sobie ze swoimi lękami i niepokojem.
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest najczęstszą formą psychoterapii stosowaną w leczeniu osób z agorafobią. CBT może pomóc ci zrozumieć zniekształcone uczucia i poglądy związane z agorafobią. Może również nauczyć cię, jak radzić sobie ze stresującymi sytuacjami, zastępując zniekształcone myśli zdrowymi myślami, pozwalając ci odzyskać poczucie kontroli nad swoim życiem.
Terapia ekspozycji
Terapia ekspozycji może również pomóc przezwyciężyć strach. W tego typu terapii jesteś delikatnie i powoli narażony na sytuacje lub miejsca, których się boisz. Może to z czasem sprawić, że Twój strach będzie słabnąć.
Leki
Niektóre leki mogą pomóc złagodzić objawy agorafobii lub napadu paniki. Obejmują one:
- selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, takie jak paroksetyna (Paxil) lub fluoksetyna (Prozac)
- selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i norepinefryny, takie jak wenlafaksyna (Effexor) lub duloksetyna (Cymbalta)
- trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, takie jak amitryptylina (Elavil) lub nortryptylina (Pamelor)
- leki przeciwlękowe, takie jak alprazolam (Xanax) lub klonazepam (Klonopin)
Zmiany stylu życia
Zmiany stylu życia niekoniecznie leczą agorafobię, ale mogą pomóc zmniejszyć codzienny niepokój. Możesz spróbować:
- regularne ćwiczenia w celu zwiększenia produkcji substancji chemicznych w mózgu, które sprawiają, że czujesz się szczęśliwszy i bardziej zrelaksowany
- spożywanie zdrowej diety składającej się z produktów pełnoziarnistych, warzyw i chudego białka, aby ogólnie poczuć się lepiej
- praktykowanie codziennej medytacji lub ćwiczeń głębokiego oddychania w celu zmniejszenia niepokoju i zwalczania ataków paniki
Podczas kuracji najlepiej unikać przyjmowania suplementów diety i ziół. Nie udowodniono, że te naturalne środki leczą lęk i mogą zakłócać skuteczność przepisanych leków.
Jakie są perspektywy dla osób z agorafobią?
Nie zawsze można zapobiec agorafobii. Jednak wczesne leczenie zaburzeń lękowych lub paniki może pomóc. Dzięki leczeniu masz duże szanse na poprawę. Leczenie jest zwykle łatwiejsze i szybsze, gdy zaczyna się wcześniej, więc jeśli podejrzewasz, że masz agorafobię, nie wahaj się szukać pomocy. To zaburzenie może być dość wyniszczające, ponieważ uniemożliwia Ci udział w codziennych czynnościach. Nie ma lekarstwa, ale leczenie może znacznie złagodzić objawy i poprawić jakość życia.
