Śpiączka to długotrwały stan utraty przytomności. Śpiączka występuje, gdy część mózgu jest uszkodzona, tymczasowo lub na stałe. Uszkodzenie to powoduje utratę przytomności, niezdolność do przebudzenia i brak reakcji na bodźce, takie jak ból, dźwięk i światło. Słowo „śpiączka” pochodzi od greckiego słowa „koma”, które oznacza „głęboki sen”.
Śpiączka ma wiele potencjalnych przyczyn. Obejmują one urazy lub choroby, udar, guzy, nadużywanie alkoholu i narkotyków.
Osoba w śpiączce żyje, ale nie może się dowolnie poruszać. Nie mogą myśleć, mówić ani reagować na swoje otoczenie. Ważne funkcje, takie jak oddychanie i krążenie krwi, pozostają nienaruszone.
Śpiączka to nagły wypadek medyczny. Pracownicy służby zdrowia muszą działać szybko, aby zachować życie i funkcje mózgu. Muszą także dbać o zdrowie pacjenta podczas śpiączki.
Śpiączka może być trudna do zdiagnozowania i leczenia. Zwykle nie trwa dłużej niż cztery tygodnie, a powrót do zdrowia następuje stopniowo. Jednak niektórzy pacjenci pozostawali w śpiączce przez lata, a nawet dekady.
Co powoduje śpiączkę?
Śpiączka jest spowodowana uszkodzeniem mózgu, w szczególności rozproszonej obustronnej kory półkuli mózgowej lub siatkowatego układu aktywującego. Ten obszar mózgu kontroluje pobudzenie i świadomość. Uszkodzenia mogą tutaj wynikać z wielu potencjalnych czynników. Obejmuje to urazy głowy, utratę tlenu, krwawienie lub ciśnienie w mózgu, infekcje, problemy metaboliczne i czynniki toksyczne. Niektóre konkretne przykłady obejmują:
- urazowe urazy mózgu, na przykład spowodowane wypadkami drogowymi lub gwałtownymi walkami
- udar (zmniejszony dopływ krwi do mózgu)
- guzy mózgu lub pnia mózgu
- brak tlenu w mózgu po ratowaniu przed utonięciem lub zawałem serca
- cukrzyca, która powoduje zbyt wysoki poziom cukru we krwi (hiperglikemia) lub zbyt niski (hipoglikemia) i może prowadzić do obrzęku mózgu
- przedawkowanie narkotyków lub alkoholu
- zatrucie tlenkiem węgla
- gromadzenie się toksyn w organizmie, takich jak amoniak, mocznik lub dwutlenek węgla
- zatrucie metalami ciężkimi, takimi jak ołów
- infekcje, takie jak zapalenie opon mózgowych lub zapalenie mózgu
- powtarzające się napady
- brak równowagi elektrolitowej
Jakie są objawy śpiączki?
Śpiączka jest stanem nagłym i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej. Oznaki śpiączki mogą obejmować:
- zamknięte oczy
- brak reakcji
- nieregularny oddech
- brak reakcji kończyn, z wyjątkiem odruchów
- brak reakcji na ból, z wyjątkiem odruchów
- źrenice nie reagują na światło
Jak rozpoznaje się śpiączkę?
Osoby w śpiączce nie mogą mówić ani wyrażać siebie w inny sposób. Świadczeniodawcy muszą polegać na informacjach od bliskich lub świadków. Poszukują również jakichkolwiek fizycznych znaków, które mogą dostarczyć informacji o tym, co spowodowało śpiączkę.
Lekarz zapyta przyjaciół i rodzinę o wszelkie zdarzenia lub objawy, które doprowadziły do śpiączki. Zapytają również o szczegóły dotyczące ostatnich zmian w życiu pacjenta, historii choroby i używaniu narkotyków. Do niepokojących leków należą leki na receptę i leki dostępne bez recepty, a także narkotyki rekreacyjne.
Zostanie przeprowadzony egzamin fizyczny. Może to obejmować:
- sprawdzanie odruchów
- obserwowanie wzorców oddechowych
- sprawdzenie oznak siniaków na skórze, które mogły być spowodowane urazem
- określenie reakcji pacjenta na bolesne bodźce
- obserwowanie wielkości źrenicy
Badania krwi i inne testy laboratoryjne zostaną wykorzystane do zbadania:
- morfologia krwi
- czynność tarczycy i wątroby
- poziomy elektrolitu
- zatrucie tlenkiem węgla
- przedawkowanie narkotyków
- przedawkowanie alkoholu
- infekcje układu nerwowego
Testy mogą być wykorzystywane do tworzenia obrazów mózgu (skany mózgu), lokalizowania obszarów urazów mózgu oraz poszukiwania oznak krwotoku mózgowego, guzów, udaru lub napadu. Te testy obejmują:
- skanowanie tomografii komputerowej (CT), które wykorzystują promieniowanie rentgenowskie do tworzenia szczegółowego obrazu mózgu
- obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI), które wykorzystuje fale radiowe i magnesy do oglądania mózgu; i
- elektroencefalografia (EEG), która mierzy aktywność elektryczną w mózgu
Jak leczy się śpiączkę?
Pierwszym priorytetem leczenia jest zachowanie życia i funkcji mózgu. Antybiotyki można podać od razu, w przypadku infekcji mózgu. Leki do leczenia choroby podstawowej będą podawane, jeśli znana jest przyczyna śpiączki, tak jak w przypadku przedawkowania narkotyków. Może być konieczna operacja, aby zmniejszyć obrzęk mózgu.
Zespół lekarzy będzie pracował z pacjentem w śpiączce po ustabilizowaniu się. Będą działać, aby zapobiec infekcjom, odleżynom i przykurczom mięśni. Zespół zadba również o zapewnienie pacjentowi zrównoważonego odżywiania w okresie śpiączki.
Czego można się spodziewać w dłuższej perspektywie?
Śpiączka zwykle nie trwa dłużej niż cztery tygodnie. Jednak niektórzy ludzie mogą pozostawać w śpiączce znacznie dłużej. Długoterminowe wyniki zależą od przyczyny śpiączki oraz miejsca i zakresu uszkodzenia mózgu. Rokowanie może być dobre dla osób, których śpiączki są spowodowane przedawkowaniem narkotyków. Ciężkość uszkodzenia mózgu decyduje o długoterminowym wyniku.
Niektórzy ludzie wychodzą ze śpiączki z problemami fizycznymi, intelektualnymi lub psychologicznymi. Pacjenci, którzy pozostają w śpiączce dłużej niż rok, raczej nie wyjdą z tego stanu. Potencjalne powikłania podczas śpiączki obejmują infekcje, skrzepy krwi i odleżyny.
