Zrozumieć ADHD
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) jest stanem przewlekłym. Dotyczy głównie dzieci, ale może również dotyczyć dorosłych. Może mieć wpływ na emocje, zachowania i zdolność uczenia się nowych rzeczy.
ADHD dzieli się na trzy różne typy:
- nieuważny typ
- typ hiperaktywno-impulsywny
- typ kombinacji
Objawy określą, jaki masz typ ADHD. Aby można było zdiagnozować ADHD, objawy muszą mieć wpływ na Twoje codzienne życie.
Objawy mogą się zmieniać w czasie, więc rodzaj ADHD, który masz, również może się zmienić. ADHD może być wyzwaniem na całe życie. Jednak leki i inne metody leczenia mogą poprawić jakość życia.
Trzy rodzaje objawów
Każdy typ ADHD jest powiązany z jedną lub więcej cechami. ADHD charakteryzuje się nieuwagą i zachowaniem nadpobudliwo-impulsywnym.
Te zachowania często prezentują się w następujący sposób:
- nieuwaga: rozproszenie uwagi, słaba koncentracja i zdolności organizacyjne
- impulsywność: przerywanie, podejmowanie ryzyka
- nadpobudliwość: nigdy nie wydaje się zwalniać, mówienie i wiercenie się, trudności w wykonywaniu zadania
Każdy jest inny, więc często zdarza się, że dwie osoby doświadczają tych samych objawów na różne sposoby. Na przykład te zachowania są często różne u chłopców i dziewcząt. Chłopcy mogą być postrzegani jako bardziej nadpobudliwi, a dziewczęta mogą być po cichu nieuważne.
ADHD przeważnie nieuważny
Jeśli masz ten typ ADHD, możesz odczuwać więcej objawów nieuwagi niż impulsywności i nadpobudliwości. Czasami możesz zmagać się z kontrolą impulsów lub nadpobudliwością. Ale to nie są główne cechy nieuważnego ADHD.
Osoby, które często doświadczają nieuważnego zachowania:
- pomijają szczegóły i łatwo się rozpraszają
- szybko się nudzić
- mają problemy ze skupieniem się na jednym zadaniu
- mają trudności z organizowaniem myśli i uczeniem się nowych informacji
- zgubić ołówki, papiery lub inne przedmioty potrzebne do wykonania zadania
- nie wydaje się słuchać
- poruszać się powoli i wyglądać, jakby śniły na jawie
- przetwarzają informacje wolniej i mniej dokładnie niż inne
- mają problemy z wykonywaniem wskazówek
U większej liczby dziewcząt diagnozuje się ADHD typu nieuważnego niż chłopców.
Przeważnie nadpobudliwe i impulsywne ADHD
Ten typ ADHD charakteryzuje się objawami impulsywności i nadpobudliwości. Osoby z tym typem mogą wykazywać oznaki nieuwagi, ale nie jest to tak wyraźne jak inne objawy.
Osoby, które często są impulsywne lub nadpobudliwe:
- skręcać się, wiercić lub czuć się niespokojnym
- mają trudności z nieruchomym siedzeniem
- rozmawiać bez przerwy
- dotykać i bawić się przedmiotami, nawet jeśli są one nieodpowiednie do wykonywanego zadania
- mają problemy z wykonywaniem cichych czynności
- są stale „w ruchu”
- są niecierpliwi
- działaj poza kolejnością i nie myśl o konsekwencjach działań
- wyrzucaj z siebie odpowiedzi i nieodpowiednie komentarze
Dzieci z ADHD typu hiperaktywno-impulsywnego mogą przeszkadzać w klasie. Mogą utrudniać naukę sobie i innym uczniom.
Połączenie ADHD
Jeśli masz typ złożony, oznacza to, że twoje objawy nie dotyczą wyłącznie nieuwagi lub zachowania nadpobudliwego i impulsywnego. Zamiast tego pokazywana jest kombinacja objawów z obu kategorii.
Większość ludzi, z ADHD lub bez, doświadcza pewnego stopnia nieuważnego lub impulsywnego zachowania. Ale jest cięższy u osób z ADHD. Takie zachowanie występuje częściej i przeszkadza w funkcjonowaniu w domu, szkole, pracy oraz w sytuacjach towarzyskich.
National Institute of Mental Health wyjaśnia, że większość dzieci ma kombinację ADHD. Najczęstszym objawem u dzieci w wieku przedszkolnym jest nadpobudliwość.
Diagnozowanie ADHD
Nie ma prostego testu, który może zdiagnozować ADHD. Dzieci zwykle wykazują objawy przed 7 rokiem życia, ale ADHD ma takie same objawy jak inne zaburzenia. Przed postawieniem diagnozy lekarz może najpierw spróbować wykluczyć stany, takie jak depresja, lęk i niektóre problemy ze snem.
Podręcznik diagnostyczny i statystyczny Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM-5) jest używany w Stanach Zjednoczonych do diagnozowania ADHD u dzieci i dorosłych. Obejmuje szczegółową diagnostyczną ocenę zachowania.
Osoba musi wykazywać co najmniej sześć z dziewięciu głównych objawów określonego typu ADHD. Aby zdiagnozować ADHD złożone, musisz wykazać co najmniej sześć objawów nieuwagi i zachowania nadpobudliwo-impulsywnego. Zachowania muszą być obecne i zakłócać codzienne życie przez co najmniej sześć miesięcy.
Oprócz pokazania wzorca nieuwagi, nadpobudliwości-impulsywności lub obu, DSM-5 stwierdza, że aby zostać zdiagnozowanym, objawy danej osoby muszą zostać ujawnione przed 12 rokiem życia. Muszą być obecne w więcej niż jednym miejscu, na przykład w szkole i w domu. Objawy muszą również zakłócać codzienne życie. A tych objawów nie można wytłumaczyć innym zaburzeniem psychicznym.
Wstępna diagnoza może ujawnić jeden typ ADHD. Ale objawy mogą się zmieniać z czasem. To ważna informacja dla dorosłych, którzy mogą wymagać ponownej oceny.
Opcje leczenia ADHD
Po zdiagnozowaniu dostępnych jest wiele opcji leczenia. Podstawowym celem leczenia jest opanowanie objawów ADHD i promowanie pozytywnych zachowań.
Terapia
Twój lekarz może zalecić terapię behawioralną przed rozpoczęciem jakichkolwiek leków. Terapia może pomóc osobom z ADHD zastąpić niewłaściwe zachowania nowymi. Lub pomóż im znaleźć sposoby wyrażania uczuć.
Rodzice mogą również przejść szkolenie w zakresie zarządzania zachowaniem. Może to pomóc im w zarządzaniu zachowaniem dziecka. I pomóż im nauczyć się nowych umiejętności radzenia sobie z zaburzeniem.
Dzieci poniżej 6 roku życia zwykle rozpoczynają terapię behawioralną i bez leków. Dzieci w wieku 6 lat i starsze mogą odnieść największe korzyści z połączenia terapii behawioralnej i leków.
Lek
Istnieją dwa rodzaje leków na ADHD.
- Stymulanty to najczęściej przepisywane leki. Działają szybko i od 70 do 80 procent dzieci ma mniej objawów podczas przyjmowania tych leków.
- Środki niestymulujące nie działają tak szybko, aby złagodzić objawy ADHD. Ale te leki mogą trwać do 24 godzin.
Dorośli z ADHD często korzystają z tej samej kombinacji terapii, co starsze dzieci.
Perspektywy
Większość dzieci, u których zdiagnozowano to zaburzenie, nie ma już znaczących objawów w wieku około 20 lat. Ale ADHD jest chorobą trwającą całe życie dla wielu ludzi.
Możesz być w stanie poradzić sobie ze swoim stanem za pomocą leków lub terapii behawioralnej. Ale leczenie nie jest podejściem uniwersalnym. Jeśli uważasz, że plan leczenia Ci nie pomaga, ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem.
