Przegląd
Zwężenie odnosi się do zwężenia lub zablokowania tętnicy z powodu nagromadzenia się substancji tłuszczowej zwanej blaszką (miażdżyca). Kiedy dzieje się to w tętnicach serca (tętnicach wieńcowych), nazywa się to zwężeniem tętnic wieńcowych.
Restenoza („re” + „zwężenie”) występuje, gdy część tętnicy, która była wcześniej leczona z powodu blokady, ponownie zwęża się.
Restenoza w stencie (ISR)
Angioplastyka, rodzaj przezskórnej interwencji wieńcowej (PCI), jest zabiegiem służącym do otwierania zablokowanych tętnic. Podczas zabiegu w tętnicy, w której został ponownie otwarty, prawie zawsze umieszcza się małe metalowe rusztowanie, zwane stentem sercowym. Stent pomaga utrzymać otwartą tętnicę.
Kiedy część tętnicy ze stentem zostaje zablokowana, nazywa się to restenozą w stencie (ISR).
Kiedy skrzep krwi lub skrzeplina tworzy się w części tętnicy ze stentem, nazywa się to zakrzepicą w stencie (IST).
Objawy restenozy
Restenoza, ze stentem lub bez, występuje stopniowo. Nie spowoduje objawów, dopóki blokada nie będzie na tyle poważna, że serce nie otrzyma minimalnej ilości krwi, jakiej potrzebuje.
Kiedy objawy się pojawią, są zwykle bardzo podobne do objawów spowodowanych przez pierwotną blokadę, zanim została naprawiona. Zazwyczaj są to objawy choroby wieńcowej (CAD), takie jak ból w klatce piersiowej (dławica piersiowa) i duszność.
IST zwykle powoduje nagłe i poważne objawy. Skrzep zwykle blokuje całą tętnicę wieńcową, więc krew nie może dostać się do części serca, którą zaopatruje, powodując zawał serca (zawał mięśnia sercowego).
Oprócz objawów zawału serca mogą wystąpić objawy powikłań, takich jak niewydolność serca.
Przyczyny restenozy
Angioplastyka balonowa to zabieg stosowany w leczeniu zwężenia tętnicy wieńcowej. Polega na wkręceniu cewnika w zwężoną część tętnicy wieńcowej. Rozszerzanie balonu na końcówce cewnika wypycha płytkę na bok, otwierając tętnicę.
Zabieg uszkadza ściany tętnic. W miarę leczenia tętnicy w uszkodzonej ścianie rośnie nowa tkanka. Ostatecznie miejsce to pokrywa nowa wyściółka zdrowych komórek, zwana śródbłonkiem.
Restenoza występuje, ponieważ elastyczne ściany tętnic mają tendencję do powolnego cofania się po rozciągnięciu. Tętnica zwęża się również, jeśli wzrost tkanki podczas gojenia jest nadmierny.
Stenty z gołego metalu (BMS) zostały opracowane, aby przeciwdziałać tendencji do zamykania się ponownie otwartej tętnicy podczas gojenia.
BMS umieszcza się wzdłuż ściany tętnicy, gdy balon jest napełniany podczas angioplastyki. Zapobiega cofaniu się ścian, ale w odpowiedzi na uraz nadal następuje wzrost nowej tkanki. Kiedy rośnie zbyt dużo tkanki, tętnica zaczyna się zwężać i może wystąpić restenoza.
Stenty uwalniające leki (DES) są obecnie najczęściej stosowanymi stentami. Znacząco zmniejszyli problem restenozy, o czym świadczą wskaźniki restenozy znalezione w artykule z 2009 roku opublikowanym w American Family Physician:
- angioplastyka balonowa bez stentu: u 40 procent pacjentów wystąpiła restenoza
- BMS: u 30 procent wystąpiła restenoza
- DES: poniżej 10 procent rozwinęła restenoza
Miażdżyca tętnic może również powodować nawrót zwężenia. DES pomaga zapobiegać restenozie z powodu wzrostu nowej tkanki, ale nie wpływa na podstawowy stan, który spowodował zwężenie w pierwszej kolejności.
O ile czynniki ryzyka nie zmienią się po umieszczeniu stentu, płytka nazębna będzie nadal odkładać się w tętnicach wieńcowych, w tym w stentach, co może prowadzić do restenozy.
Zakrzepica lub skrzep krwi może powstać, gdy czynniki krzepnięcia krwi wejdą w kontakt z czymś, co jest obce dla organizmu, na przykład stentem. Na szczęście, według National Heart Lung and Blood Institute, IST rozwija się tylko w około 1 procencie stentów do tętnic wieńcowych.
Harmonogram wystąpienia restenozy
Restenoza, z lub bez umieszczenia stentu, zwykle pojawia się między trzema a sześcioma miesiącami po ponownym otwarciu tętnicy. Po pierwszym roku ryzyko nawrotu zwężenia z powodu nadmiernego rozrostu tkanki jest bardzo małe.
Restenoza z powodu choroby wieńcowej rozwija się dłużej i najczęściej występuje rok lub dłużej po wyleczeniu pierwotnego zwężenia. Ryzyko restenozy utrzymuje się do czasu zmniejszenia czynników ryzyka chorób serca.
Według National Heart, Lung and Blood Institute większość IST występuje w pierwszych miesiącach po umieszczeniu stentu, ale ryzyko jest niewielkie, ale znaczące w pierwszym roku. Przyjmowanie leków rozrzedzających krew może zmniejszyć ryzyko IST.
Diagnoza restenozy
Jeśli twój lekarz podejrzewa nawrót zwężenia, zazwyczaj użyje jednego z trzech testów. Testy te pomagają uzyskać informacje o lokalizacji, rozmiarze i innych cechach blokady. Oni są:
- Angiogram wieńcowy. Do tętnicy wstrzykuje się barwnik, aby ujawnić blokady i pokazać, jak dobrze krew przepływa na zdjęciu rentgenowskim.
- USG wewnątrznaczyniowe. Fale dźwiękowe są emitowane z cewnika, aby stworzyć obraz wnętrza tętnicy.
- Optyczna tomografia koherentna. Fale świetlne są emitowane z cewnika, aby tworzyć obrazy wnętrza tętnicy o wysokiej rozdzielczości.
Leczenie restenozy
Restenoza, która nie powoduje objawów, zwykle nie wymaga żadnego leczenia.
Kiedy objawy się pojawią, zwykle stopniowo się pogarszają, więc jest czas na leczenie nawrotu zwężenia, zanim tętnica całkowicie się zamknie i spowoduje zawał serca.
Restenozę tętnicy bez stentu zwykle leczy się za pomocą angioplastyki balonowej i umieszczenia DES.
ISR zwykle leczy się za pomocą wprowadzenia innego stentu (zwykle DES) lub angioplastyki za pomocą balonu. Balon jest pokryty lekiem stosowanym na DES w celu zahamowania wzrostu tkanki.
Jeśli restenoza będzie się powtarzać, lekarz może rozważyć operację pomostowania tętnic wieńcowych (CABG), aby uniknąć umieszczania wielu stentów.
Czasami, jeśli wolisz nie poddawać się zabiegowi lub operacji lub nie tolerujesz ich dobrze, objawy będą leczone wyłącznie lekami.
IST jest prawie zawsze sytuacją awaryjną. Aż 40 procent ludzi, którzy mają IST, nie przeżywa go. Na podstawie objawów rozpoczyna się leczenie niestabilnej dławicy piersiowej lub zawału serca. Zwykle PCI wykonuje się w celu jak najszybszego ponownego otwarcia tętnicy i zminimalizowania uszkodzenia serca.
O wiele lepiej jest zapobiegać IST niż próbować go leczyć. Dlatego wraz z codzienną aspiryną na całe życie możesz otrzymywać inne leki rozrzedzające krew, takie jak klopidogrel (Plavix), prasugrel (Effient) lub tikagrelor (Brilinta).
Te leki rozrzedzające krew są zwykle przyjmowane przez co najmniej jeden miesiąc, ale zwykle przez rok lub dłużej po umieszczeniu stentu.
Perspektywy i zapobieganie restenozie
Obecna technologia znacznie zmniejszyła prawdopodobieństwo wystąpienia restenozy z powodu przerostu tkanki po angioplastyce lub umieszczeniu stentu.
Stopniowy powrót objawów występujących przed pierwszą blokadą tętnicy jest oznaką nawrotu zwężenia i należy zgłosić się do lekarza.
Niewiele można zrobić, aby zapobiec nawrotom zwężenia spowodowanym nadmiernym rozrostem tkanek podczas procesu gojenia. Możesz jednak pomóc w zapobieganiu nawrotowi zwężenia spowodowanemu chorobą wieńcową.
Staraj się prowadzić zdrowy tryb życia, który obejmuje niepalenie, zdrową dietę i umiarkowane ćwiczenia. Może to zmniejszyć ryzyko odkładania się płytki nazębnej w tętnicach.
Jest również mało prawdopodobne, abyś uzyskał IST, zwłaszcza po założeniu stentu przez miesiąc lub dłużej. Jednak w przeciwieństwie do ISR, IST jest zwykle bardzo poważny i często powoduje nagłe objawy zawału serca.
Dlatego szczególnie ważne jest zapobieganie IST poprzez przyjmowanie leków rozrzedzających krew tak długo, jak zaleci to lekarz.
