Zrozumienie zaburzeń elektrolitowych
Elektrolity to pierwiastki i związki naturalnie występujące w organizmie. Kontrolują ważne funkcje fizjologiczne.
Przykłady elektrolitów obejmują:
- wapń
- chlorek
- magnez
- fosforan
- potas
- sód
Substancje te są obecne we krwi, płynach ustrojowych i moczu. Są również spożywane z jedzeniem, napojami i suplementami.
Zaburzenie elektrolitów występuje, gdy poziom elektrolitów w organizmie jest za wysoki lub za niski. Aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować, należy utrzymywać równowagę elektrolitów. W przeciwnym razie może to wpłynąć na ważne systemy ciała.
Poważne zaburzenia równowagi elektrolitowej mogą powodować poważne problemy, takie jak śpiączka, drgawki i zatrzymanie akcji serca.
Objawy zaburzeń elektrolitowych
Łagodne formy zaburzeń elektrolitowych mogą nie powodować żadnych objawów. Takie zaburzenia mogą pozostać niewykryte, dopóki nie zostaną wykryte podczas rutynowego badania krwi. Objawy zwykle pojawiają się, gdy dane zaburzenie staje się poważniejsze.
Nie wszystkie zaburzenia elektrolitów powodują te same objawy, ale wiele z nich ma podobne objawy.
Typowe objawy zaburzeń elektrolitowych obejmują:
- nieregularne tętno
- szybkie tętno
- zmęczenie
- letarg
- drgawki lub drgawki
- nudności
- wymioty
- biegunka lub zaparcie
- skurcze brzucha
- skurcze mięśni
- słabe mięśnie
- drażliwość
- dezorientacja
- bóle głowy
- drętwienie i mrowienie
Zadzwoń do lekarza od razu, jeśli wystąpi którykolwiek z tych objawów i podejrzewasz, że możesz mieć zaburzenia elektrolitowe. Zaburzenia elektrolitowe mogą zagrażać życiu, jeśli nie są leczone.
Przyczyny zaburzeń elektrolitowych
Zaburzenia elektrolitowe są najczęściej spowodowane utratą płynów ustrojowych na skutek przedłużających się wymiotów, biegunki lub pocenia się. Mogą również rozwinąć się z powodu utraty płynów związanej z oparzeniami.
Niektóre leki mogą również powodować zaburzenia elektrolitowe. W niektórych przypadkach winne są choroby podstawowe, takie jak ostra lub przewlekła choroba nerek.
Dokładna przyczyna może się różnić w zależności od konkretnego rodzaju zaburzenia elektrolitowego.
Rodzaje zaburzeń elektrolitowych
Podwyższony poziom elektrolitu jest oznaczony przedrostkiem „hiper-”. Wyczerpane poziomy elektrolitu są oznaczone „hipo-”.
Stany spowodowane nierównowagą poziomu elektrolitów obejmują:
- wapń: hiperkalcemia i hipokalcemia
- chlorek: hyperchloremia i hypochloremia
- magnez: hipermagnezemia i hipomagnezemia
- fosforan: hiperfosfatemia lub hipofosfatemia
- potas: hiperkaliemia i hipokaliemia
- sód: hipernatremia i hiponatremia
Wapń
Wapń jest niezbędnym minerałem, którego organizm używa do stabilizacji ciśnienia krwi i kontrolowania skurczów mięśni szkieletowych. Służy również do budowy mocnych kości i zębów.
Hiperkalcemia występuje, gdy we krwi znajduje się zbyt dużo wapnia. Jest to zwykle spowodowane:
- choroba nerek
- zaburzenia tarczycy, w tym nadczynność przytarczyc
- choroby płuc, takie jak gruźlica lub sarkoidoza
- niektóre rodzaje raka, w tym rak płuc i piersi
- nadmierne stosowanie leków zobojętniających sok żołądkowy i suplementów wapnia lub witaminy D.
- leki, takie jak lit, teofilina lub niektóre tabletki na wodę
Hipokalcemia występuje z powodu braku odpowiedniego wapnia we krwi. Przyczyny mogą obejmować:
- niewydolność nerek
- niedoczynność przytarczyc
- niedobór witaminy D.
- zapalenie trzustki
- rak prostaty
- złe wchłanianie
- niektóre leki, w tym heparyna, leki na osteoporozę i leki przeciwpadaczkowe
Chlorek
Chlorek jest niezbędny do utrzymania właściwej równowagi płynów ustrojowych.
Hiperchloremia występuje, gdy w organizmie jest za dużo chlorków. Może się to zdarzyć w wyniku:
- poważne odwodnienie
- niewydolność nerek
- dializa
Hipochloremia rozwija się, gdy w organizmie jest za mało chlorków. Często jest to spowodowane problemami z sodem lub potasem.
Inne przyczyny mogą obejmować:
- mukowiscydoza
- zaburzenia odżywiania, takie jak jadłowstręt psychiczny
- użądlenia skorpiona
- ostra niewydolność nerek
Magnez
Magnez jest ważnym minerałem, który reguluje wiele ważnych funkcji, takich jak:
- skurcz mięśnia
- rytm serca
- funkcja nerwów
Hipermagnezemia oznacza nadmiar magnezu. To zaburzenie dotyka przede wszystkim osoby z chorobą Addisona i schyłkową niewydolnością nerek.
Hipomagnezemia oznacza niedobór magnezu w organizmie. Typowe przyczyny to:
- zaburzenia związane z używaniem alkoholu
- niedożywienie
- złe wchłanianie
- przewlekła biegunka
- nadmierne pocenie
- niewydolność serca
- niektóre leki, w tym niektóre leki moczopędne i antybiotyki
Fosforan
Nerki, kości i jelita równoważą poziom fosforanów w organizmie. Fosfor jest niezbędny dla wielu różnych funkcji i ściśle oddziałuje z wapniem.
Hiperfosfatemia może wystąpić z powodu:
- niski poziom wapnia
- przewlekłą chorobę nerek
- poważne trudności w oddychaniu
- niedoczynność przytarczyc
- ciężki uraz mięśni
- zespół rozpadu guza, powikłanie leczenia raka
- nadmierne stosowanie środków przeczyszczających zawierających fosforany
Niski poziom fosforanów lub hipofosfatemię można zaobserwować w:
- ostre nadużywanie alkoholu
- Poważne oparzenia
- głód
- niedobór witaminy D.
- nadczynność przytarczyc
- niektóre leki, takie jak dożylna (IV) terapia żelazem, niacyna (Niacor, Niaspan) i niektóre leki zobojętniające
Potas
Potas jest szczególnie ważny dla regulacji pracy serca. Pomaga również w utrzymaniu zdrowych nerwów i mięśni.
Hiperkaliemia może rozwinąć się z powodu wysokiego poziomu potasu. Ten stan może być śmiertelny, jeśli nie zostanie zdiagnozowany i nieleczony. Zwykle jest wywoływany przez:
- poważne odwodnienie
- niewydolność nerek
- ciężka kwasica, w tym cukrzycowa kwasica ketonowa
- niektóre leki, w tym niektóre leki na ciśnienie krwi i leki moczopędne
- niewydolność nadnerczy, która występuje, gdy poziom kortyzolu jest zbyt niski
Hipokaliemia występuje, gdy poziom potasu jest zbyt niski. Dzieje się tak często w wyniku:
- zaburzenia odżywiania
- silne wymioty lub biegunka
- odwodnienie
- niektóre leki, w tym środki przeczyszczające, diuretyki i kortykosteroidy
Sód
Sód jest niezbędny dla organizmu do utrzymania równowagi płynów i ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pomaga również w regulacji funkcji nerwów i skurczu mięśni.
Hipernatremia występuje, gdy we krwi jest za dużo sodu. Nienormalnie wysoki poziom sodu może być spowodowany:
- niewystarczające zużycie wody
- poważne odwodnienie
- nadmierna utrata płynów ustrojowych w wyniku przedłużających się wymiotów, biegunki, pocenia się lub chorób układu oddechowego
- niektóre leki, w tym kortykosteroidy
Hiponatremia rozwija się, gdy jest za mało sodu. Typowe przyczyny niskiego poziomu sodu to:
- nadmierna utrata płynów przez skórę w wyniku pocenia się lub oparzeń
- wymioty lub biegunka
- złe odżywianie
- zaburzenia związane z używaniem alkoholu
- przewodnienie
- zaburzenia tarczycy, podwzgórza lub nadnerczy
- niewydolność wątroby, serca lub nerek
- niektóre leki, w tym leki moczopędne i leki przeciwpadaczkowe
- zespół nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH)
Diagnozowanie zaburzeń elektrolitowych
Proste badanie krwi może zmierzyć poziom elektrolitów w organizmie. Ważne jest również badanie krwi oceniające czynność nerek.
Twój lekarz może chcieć wykonać badanie fizykalne lub zamówić dodatkowe testy, aby potwierdzić podejrzenie zaburzeń elektrolitowych. Te dodatkowe testy będą się różnić w zależności od danego stanu.
Na przykład hipernatremia (zbyt dużo sodu) może powodować utratę elastyczności skóry z powodu znacznego odwodnienia. Twój lekarz może wykonać test szczypania, aby ustalić, czy występuje odwodnienie.
Mogą również testować Twój refleks, ponieważ zarówno podwyższony, jak i wyczerpany poziom niektórych elektrolitów może wpływać na odruch.
Elektrokardiogram (EKG lub EKG), zapis elektryczny serca, może być również przydatny do sprawdzenia nieregularnych uderzeń serca, rytmów lub zmian w EKG lub EKG spowodowanych problemami elektrolitowymi.
Leczenie zaburzeń elektrolitowych
Leczenie różni się w zależności od rodzaju zaburzenia elektrolitowego i stanu podstawowego, który je powoduje.
Generalnie stosuje się określone zabiegi w celu przywrócenia właściwej równowagi minerałów w organizmie. Obejmują one:
Płyny dożylne (IV)
Płyny dożylne (IV), zwykle chlorek sodu, mogą pomóc w nawodnieniu organizmu. Zabieg ten jest powszechnie stosowany w przypadku odwodnienia spowodowanego wymiotami lub biegunką. Do płynów dożylnych można dodawać suplementy elektrolitów w celu uzupełnienia niedoborów.
Niektóre leki dożylne
Leki dożylne mogą pomóc organizmowi szybko przywrócić równowagę elektrolitową. Mogą również chronić Cię przed negatywnymi skutkami, gdy jesteś leczony inną metodą.
Leki, które otrzymasz, będą zależeć od zaburzeń elektrolitowych, które masz. Leki, które można podawać, obejmują glukonian wapnia, chlorek magnezu i chlorek potasu.
Leki i suplementy doustne
Leki i suplementy doustne są często stosowane w celu korygowania przewlekłych zaburzeń mineralnych w organizmie. Jest to bardziej powszechne, jeśli zdiagnozowano u Ciebie trwającą chorobę nerek.
W zależności od Twojego zaburzenia elektrolitowego możesz otrzymywać leki lub suplementy, takie jak:
- wapń (glukonian, węglan, cytrynian lub mleczan
- tlenek magnezu
- chlorek potasu
- środki wiążące fosforany, w tym chlorowodorek sewelameru (Renagel), lantan (Fosrenol) i środki na bazie wapnia, takie jak węglan wapnia
Mogą pomóc w zastąpieniu zubożonych elektrolitów w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w zależności od przyczyny choroby. Gdy nierównowaga zostanie skorygowana, lekarz będzie leczyć przyczynę.
Chociaż niektóre suplementy można kupić bez recepty, większość osób z zaburzeniami elektrolitów otrzymuje od lekarza receptę na suplementy.
Hemodializa
Hemodializa to rodzaj dializy wykorzystujący maszynę do usuwania odpadów z krwi.
Jednym ze sposobów doprowadzenia krwi do sztucznej nerki jest chirurgiczne utworzenie dostępu naczyniowego lub punktu wejścia do naczyń krwionośnych przez lekarza.
Ten punkt wejścia pozwoli na przepływ większej ilości krwi przez organizm podczas zabiegu hemodializy. Oznacza to, że więcej krwi można filtrować i oczyszczać.
Hemodializa może być stosowana, gdy zaburzenia elektrolitowe są spowodowane nagłym uszkodzeniem nerek, a inne metody leczenia nie działają. Lekarz może również zdecydować o leczeniu hemodializą, jeśli problem z elektrolitami stał się zagrażający życiu.
Czynniki ryzyka zaburzeń elektrolitowych
Każdy może rozwinąć zaburzenia elektrolitowe. Niektóre osoby są narażone na zwiększone ryzyko z powodu historii choroby. Stany zwiększające ryzyko zaburzeń elektrolitowych obejmują:
- zaburzenia związane z używaniem alkoholu
- marskość
- zastoinowa niewydolność serca
- choroba nerek
- zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja i bulimia
- uraz, taki jak ciężkie oparzenia lub złamania kości
- zaburzenia tarczycy
- zaburzenia nadnerczy
Zapobieganie zaburzeniom elektrolitowym
Postępuj zgodnie z tą radą, aby zapobiec zaburzeniom elektrolitowym:
- pozostań nawodniony, jeśli masz długotrwałe wymioty, biegunkę lub pocenie się
- udaj się do lekarza, jeśli masz typowe objawy zaburzeń elektrolitowych
Jeśli zaburzenie elektrolitowe jest spowodowane lekami lub schorzeniami podstawowymi, lekarz dostosuje leczenie i leczy przyczynę. Pomoże to zapobiec przyszłym zaburzeniom równowagi elektrolitów.
