Przegląd
Żal jest powszechny. W pewnym momencie życia każdego z nas przynajmniej raz dojdzie do smutku. Może to być spowodowane śmiercią ukochanej osoby, utratą pracy, zakończeniem związku lub jakąkolwiek inną zmianą, która zmienia życie, jakie znasz.
Żal jest również bardzo osobisty. Nie jest zbyt schludny ani liniowy. Nie przestrzega żadnych terminów ani harmonogramów. Możesz płakać, złościć się, wycofywać, czuć się pusto. Żadna z tych rzeczy nie jest niezwykła ani niewłaściwa. Każdy żałuje inaczej, ale istnieją pewne podobieństwa między etapami i kolejnością uczuć doświadczanych podczas żałoby.
Skąd się wzięły etapy żałoby?
W 1969 roku szwajcarsko-amerykańska psychiatra Elizabeth Kübler-Ross napisała w swojej książce „On Death and Dying”, że smutek można podzielić na pięć etapów. Jej obserwacje pochodzą z lat pracy z nieuleczalnie chorymi osobami.
Jej teoria żalu stała się znana jako model Küblera-Rossa. Chociaż pierwotnie został wymyślony dla ludzi, którzy byli chorzy, te etapy żalu zostały przystosowane również do innych doświadczeń związanych ze stratą.
Pięć etapów żałoby może być najbardziej znanymi, ale nie są to jedyne popularne etapy teorii żałoby. Istnieje również kilka innych, w tym te z siedmioma stopniami i tylko z dwoma.
Czy żal zawsze przebiega w tej samej kolejności?
Pięć etapów żałoby to:
- odmowa
- gniew
- targowanie się
- depresja
- przyjęcie
Nie każdy doświadczy wszystkich pięciu etapów i możesz nie przejść przez nie w tej kolejności.
Żal jest inny dla każdej osoby, więc możesz zacząć radzić sobie ze stratą na etapie targowania się, a następnie wpaść w złość lub zaprzeczenie. Możesz pozostać przez miesiące na jednym z pięciu etapów, ale całkowicie pominąć inne.
Etap 1: Zaprzeczenie
Żal to przytłaczająca emocja. Nie jest niczym niezwykłym reagowanie na intensywne i często nagłe uczucia udając, że strata lub zmiana się nie dzieje. Zaprzeczanie mu daje czas na bardziej stopniowe przyswajanie wiadomości i rozpoczęcie ich przetwarzania. Jest to powszechny mechanizm obronny, który pomaga znieczulić cię na intensywność sytuacji.
Jednak gdy wychodzisz z etapu zaprzeczania, emocje, które ukrywałeś, zaczną narastać. Będziesz musiał stawić czoła wielu smutkom, którym zaprzeczyłeś. To także część drogi żalu, ale może być trudna.
Przykłady etapu zaprzeczenia
- Zerwanie lub rozwód: „Są po prostu zdenerwowani. To się jutro skończy”.
- Utrata pracy: „Mylili się. Zadzwonią jutro i powiedzą, że mnie potrzebują”.
- Śmierć ukochanej osoby: „Ona nie odeszła. W każdej chwili wyjdzie zza rogu”.
- Diagnoza choroby nieuleczalnej: „To się nie dzieje ze mną. Wyniki są błędne”.
Etap 2: złość
Tam, gdzie zaprzeczenie można uznać za mechanizm radzenia sobie, złość jest efektem maskowania. Gniew skrywa wiele emocji i bólu, które nosisz. Ta złość może zostać skierowana na inne osoby, takie jak osoba, która zmarła, twój były lub stary szef. Możesz nawet skierować swój gniew na przedmioty nieożywione.
Podczas gdy twój racjonalny mózg wie, że obiekt twojego gniewu nie jest winny, twoje uczucia w tej chwili są zbyt intensywne, by to poczuć.
Gniew może maskować się w uczuciach, takich jak zgorzknienie czy uraza. Może to nie być wściekłość czy wściekłość. Nie każdy doświadczy tego etapu, a niektórzy mogą tu pozostać. Jednak gdy złość opadnie, możesz zacząć myśleć bardziej racjonalnie o tym, co się dzieje i odczuwać emocje, które odkładasz na bok.
Przykłady fazy złości
- Zerwanie lub rozwód: „Nienawidzę go! Pożałuje, że mnie zostawił!”
- Utrata pracy: „To okropni szefowie. Mam nadzieję, że zawiodą”.
- Śmierć ukochanej osoby: „Gdyby bardziej dbała o siebie, to by się nie wydarzyło”.
- Diagnoza choroby nieuleczalnej: „Gdzie jest w tym Bóg? Jak śmiesz pozwolić Bogu na to!”
Etap 3: Targowanie się
Podczas żalu możesz czuć się bezbronny i bezradny. W tych momentach intensywnych emocji nierzadko szuka się sposobów na odzyskanie kontroli lub chęć poczucia, że możesz wpłynąć na wynik wydarzenia. Na etapie negocjacji w żałobie może się okazać, że tworzysz wiele stwierdzeń „co jeśli” i „jeśli tylko”.
Nierzadko zdarza się również, że osoby religijne próbują zawrzeć układ lub obiecać Bogu lub wyższej mocy w zamian za uzdrowienie lub ulgę w żalu i bólu. Targowanie się to linia obrony przed emocjami żalu. Pomaga odłożyć smutek, dezorientację lub zranienie.
Przykłady etapu negocjacji
- Zerwanie lub rozwód: „Gdybym tylko spędzał z nią więcej czasu, została.”
- Utrata pracy: „Gdybym tylko pracował więcej w weekendy, zobaczyliby, jaka jestem cenna”.
- Śmierć ukochanej osoby: „Gdybym tylko zadzwonił do niej tej nocy, nie byłoby jej”.
- Diagnoza choroby nieuleczalnej: „Gdybyśmy tylko poszli do lekarza wcześniej, moglibyśmy to powstrzymać”.
Etap 4: Depresja
Podczas gdy gniew i targowanie się mogą wydawać się bardzo „aktywne”, depresja może wydawać się „cichym” etapem żalu.
Na wczesnych etapach straty możesz uciekać przed emocjami, starając się wyprzedzić je o krok. W tym momencie możesz jednak objąć je i przepracować w zdrowszy sposób. Możesz także odizolować się od innych, aby w pełni poradzić sobie ze stratą.
Nie oznacza to jednak, że depresja jest łatwa lub dobrze zdefiniowana. Podobnie jak na innych etapach żałoby, depresja może być trudna i nieporządna. To może być przytłaczające. Możesz czuć się zamglony, ciężki i zdezorientowany.
Depresja może wydawać się nieuniknionym punktem docelowym każdej straty. Jeśli jednak czujesz, że utknąłeś tutaj lub nie możesz wyjść poza ten etap żalu, porozmawiaj z ekspertem od zdrowia psychicznego. Terapeuta może pomóc Ci przejść przez ten okres radzenia sobie.
Przykłady stadium depresji
- Zerwanie lub rozwód: „Po co w ogóle iść?”
- Utrata pracy: „Nie wiem, jak iść dalej”.
- Śmierć ukochanej osoby: „Czym ja jestem bez niej?”
- Diagnoza choroby nieuleczalnej: „Całe moje życie dobiega końca”.
Etap 5: Akceptacja
Akceptacja niekoniecznie jest szczęśliwym lub podnoszącym na duchu etapem żałoby. Nie oznacza to, że przeszedłeś przez smutek lub stratę. Oznacza to jednak, że zaakceptowałeś to i zrozumiałeś, co to oznacza w twoim życiu teraz.
Na tym etapie możesz czuć się zupełnie inaczej. To jest całkowicie oczekiwane. Dokonałeś poważnej zmiany w swoim życiu i to zmienia sposób, w jaki myślisz o wielu rzeczach. Potraktuj akceptację jako sposób, aby zobaczyć, że może być więcej dobrych niż złych dni, ale nadal mogą być złe - i to jest OK.
Przykłady etapu akceptacji
- Zerwanie lub rozwód: „Ostatecznie był to dla mnie zdrowy wybór”.
- Utrata pracy: „Będę mógł znaleźć drogę do przodu i rozpocząć nową ścieżkę”.
- Śmierć ukochanej osoby: „Jestem tak szczęśliwy, że spędziłem z nim tyle wspaniałych lat i na zawsze pozostanie w moich wspomnieniach”.
- Diagnoza choroby nieuleczalnej: „Mam możliwość związania wszystkiego i upewnienia się, że będę robić, co chcę w tych ostatnich tygodniach i miesiącach”.
7 etapów smutku
Siedem etapów żałoby to kolejny popularny model wyjaśniający wiele skomplikowanych doświadczeń związanych ze stratą. Te siedem etapów obejmuje:
- Szok i zaprzeczenie. To stan niedowierzania i odrętwiałych uczuć.
- Ból i poczucie winy. Możesz czuć, że strata jest nie do zniesienia i że utrudniasz życie innym ludziom ze względu na swoje uczucia i potrzeby.
- Gniew i targowanie się. Możesz rzucić się do ataku, mówiąc Bogu lub wyższej sile, że zrobisz wszystko, o co poproszą, jeśli tylko przyniosą ci ulgę od tych uczuć.
- Depresja. Może to być okres izolacji i samotności, podczas którego przetwarzasz i zastanawiasz się nad stratą.
- Zwrot w górę. W tym momencie etapy żalu, takie jak złość i ból, ucichły, a Ty jesteś w spokojniejszym i odprężonym stanie.
- Rekonstrukcja i przepracowanie. Możesz zacząć składać części swojego życia na nowo i kontynuować.
- Akceptacja i nadzieja. To bardzo stopniowa akceptacja nowego stylu życia i poczucie możliwości w przyszłości.
Jako przykład może to być przedstawienie etapów od zerwania lub rozwodu:
- Szok i zaprzeczenie: „Absolutnie by mi tego nie zrobiła. Zrozumie, że się myli i wróci tutaj jutro.
- Ból i poczucie winy: „Jak ona mogła mi to zrobić? Jak bardzo jest samolubna? Jak to schrzaniłem?”
- Gniew i targowanie się: „Jeśli da mi jeszcze jedną szansę, będę lepszym chłopakiem. Będę ją zachwycał i dam jej wszystko, o co poprosi.
- Depresja: „Nigdy nie będę mieć innego związku. Jestem skazany na porażkę wszystkich”.
- Zwrot w górę: „Koniec był trudny, ale w przyszłości może być miejsce, w którym będę mógł zobaczyć siebie w innym związku”.
- Rekonstrukcja i przepracowanie: „Muszę ocenić tę relację i uczyć się na błędach”.
- Akceptacja i nadzieja: „Mam wiele do zaoferowania innej osobie. Po prostu muszę ich poznać”.
Na wynos
Kluczem do zrozumienia smutku jest uświadomienie sobie, że nikt nie doświadcza tego samego. Żal jest bardzo osobisty i za każdym razem możesz czuć coś innego. Możesz potrzebować kilku tygodni lub żalu może trwać latami.
Jeśli zdecydujesz, że potrzebujesz pomocy w radzeniu sobie z uczuciami i zmianami, specjalista zdrowia psychicznego jest dobrym źródłem informacji do zweryfikowania twoich uczuć i znalezienia poczucia pewności w tych bardzo ciężkich i ciężkich emocjach.
Te zasoby mogą być przydatne:
- Infolinia dla depresji
- Suicide Prevention Lifeline
- Krajowa Organizacja Hospicjum i Opieki Paliatywnej
