Co to jest choroba Parkinsona?
Choroba Parkinsona (parkinsonizm) charakteryzuje się obecnością pewnych rozpoznawalnych objawów. Obejmują one niekontrolowane drżenie lub drżenie, brak koordynacji i trudności z mówieniem. Jednak objawy są różne i mogą się nasilać w miarę postępu choroby.
Główne objawy choroby Parkinsona to:
- niekontrolowane drżenie i drżenie
- spowolniony ruch (bradykinezja)
- zrównoważyć trudności i ewentualne problemy ze wstawaniem
- sztywność kończyn
Wielu lekarzy, którzy diagnozują tę chorobę mózgu, opiera się na skali oceny Hoehna i Yahra, aby sklasyfikować nasilenie objawów. Skala jest podzielona na pięć etapów w oparciu o postęp choroby. Pięć etapów pomaga lekarzom ocenić, jak daleko zaszła choroba.
Scena 1
Etap 1 to najłagodniejsza postać choroby Parkinsona. Na tym etapie mogą występować objawy, ale nie są one na tyle poważne, aby zakłócać codzienne zadania i ogólny styl życia. W rzeczywistości objawy są na tym etapie tak minimalne, że często są pomijane. Jednak rodzina i przyjaciele mogą zauważyć zmiany w Twojej postawie, chodzie lub wyrazie twarzy.
Wyraźnym objawem choroby Parkinsona w stadium 1 jest to, że drżenie i inne trudności w poruszaniu się dotyczą na ogół jednej strony ciała. Leki na receptę mogą skutecznie działać w celu zminimalizowania i złagodzenia objawów na tym etapie.
Etap 2
Etap 2 jest uważany za umiarkowaną postać choroby Parkinsona, a objawy są znacznie bardziej zauważalne niż te doświadczane w stadium 1. Sztywność, drżenie i drżenie mogą być bardziej zauważalne i mogą wystąpić zmiany w mimice twarzy.
Podczas gdy sztywność mięśni przedłuża wykonanie zadania, etap 2 nie zaburza równowagi. Trudności z chodzeniem mogą się rozwijać lub zwiększać, a postawa osoby może zacząć się zmieniać.
Ludzie na tym etapie odczuwają objawy po obu stronach ciała (chociaż jedna strona może być dotknięta tylko minimalnie) i czasami doświadczają trudności z mową.
Większość osób z chorobą Parkinsona w stadium 2 może nadal żyć samotnie, chociaż może się zdarzyć, że wykonanie niektórych zadań potrwa dłużej. Przejście z etapu 1 do etapu 2 może trwać miesiące, a nawet lata. I nie ma sposobu, aby przewidzieć indywidualny postęp.
Etap 3
Etap 3 to środkowy etap choroby Parkinsona i stanowi główny punkt zwrotny w rozwoju choroby. Wiele objawów jest takich samych, jak w stadium 2. Jednak teraz bardziej prawdopodobne jest utrata równowagi i osłabienie odruchów. Twoje ruchy stają się ogólnie wolniejsze. Właśnie dlatego upadki stają się częstsze na etapie 3.
Choroba Parkinsona znacząco wpływa na codzienne zadania na tym etapie, ale ludzie nadal są w stanie je wykonywać. Leki w połączeniu z terapią zajęciową mogą pomóc złagodzić objawy.
Etap 4
Niezależność oddziela osoby z chorobą Parkinsona w stadium 3 od osób ze stadium 4. Podczas etapu 4 można stać bez pomocy. Jednak ruch może wymagać chodzika lub innego rodzaju urządzenia wspomagającego.
Wiele osób nie jest w stanie żyć samotnie na tym etapie choroby Parkinsona z powodu znacznego ograniczenia ruchu i czasu reakcji. Życie samotne na etapie 4 lub później może uniemożliwić wiele codziennych zadań i może być niezwykle niebezpieczne.
Etap 5
Etap 5 to najbardziej zaawansowany etap choroby Parkinsona. Zaawansowana sztywność nóg może również powodować przemarzanie podczas stania, uniemożliwiając stanie lub chodzenie. Osoby na tym etapie potrzebują wózków inwalidzkich i często nie są w stanie samodzielnie stać bez upadku. Aby zapobiec upadkom, wymagana jest całodobowa pomoc.
Do 30 procent osób na etapie 4 i 5 doświadcza dezorientacji, halucynacji i urojeń. Halucynacje pojawiają się, gdy widzisz rzeczy, których nie ma. Urojenia pojawiają się, gdy wierzysz w rzeczy, które nie są prawdą, nawet jeśli przedstawiono ci dowody na to, że twoje przekonanie jest błędne. Demencja jest również powszechna, dotykając do 75 procent osób z chorobą Parkinsona. Skutki uboczne leków na późniejszych etapach mogą często przeważać nad korzyściami.
Alternatywny system oceny
Jeden zarzut dotyczący systemu oceny Hoehn and Yahr polega na tym, że koncentruje się on wyłącznie na objawach ruchu. Istnieją inne rodzaje objawów związanych z chorobą Parkinsona, takie jak upośledzenie umysłowe.
Z tego powodu wielu lekarzy może również stosować Unified Parkinson's Disease Rating Scale. Pozwala im ocenić trudności poznawcze, które mogą osłabiać codzienne zadania i skuteczność leczenia.
Ta skala jest dużo bardziej skomplikowana, ale też dokładniejsza. Pozwala lekarzom na uwzględnienie pełniejszego obrazu, który bada cały stan zdrowia danej osoby, a nie tylko objawy motoryczne.
Objawy niemotoryczne
Postęp choroby Parkinsona jest najczęściej oceniany na podstawie objawów motorycznych, takich jak sztywność i drżenie mięśni. Jednak objawy niemotoryczne są również powszechne. U niektórych osób objawy te pojawią się na wiele lat przed rozwojem choroby Parkinsona, au innych po. Gdziekolwiek od 80 do 90 procent osób z chorobą Parkinsona doświadcza również objawów niemotorycznych.
Objawy niemotoryczne obejmują:
- zmiany poznawcze, takie jak trudności z pamięcią lub planowaniem lub spowolnienie myślenia
- zaburzenia nastroju, takie jak lęk i depresja
- zaburzenia snu, takie jak bezsenność
- zmęczenie
- zaparcie
- Problemy ze wzrokiem
- problemy z mową i połykaniem
- trudności z węchem
U wielu osób objawy niemotoryczne mogą wymagać dodatkowego leczenia. Objawy te mogą się nasilać wraz z postępem choroby.
Czy choroba Parkinsona jest śmiertelna?
Sama choroba Parkinsona nie powoduje śmierci. Jednak objawy związane z chorobą Parkinsona mogą być śmiertelne. Na przykład urazy spowodowane upadkiem lub problemami związanymi z demencją mogą być śmiertelne.
Niektóre osoby z chorobą Parkinsona mają trudności z połykaniem. Może to prowadzić do zachłystowego zapalenia płuc. Ten stan jest spowodowany wdychaniem pokarmów lub innych ciał obcych do płuc.
Co możesz zrobić
Od 2017 roku nie ma określonego lekarstwa na chorobę Parkinsona. Nie ma również określonej, znanej przyczyny. Jest to prawdopodobnie spowodowane połączeniem podatności danej osoby i czynników środowiskowych. Większość przypadków choroby Parkinsona występuje bez powiązania genetycznego. Tylko 10 procent osób z chorobą Parkinsona zgłasza, że ma członka rodziny z tą chorobą. Podejrzewa się i badano wiele toksyn, ale żadnej pojedynczej substancji nie można wiarygodnie powiązać z chorobą Parkinsona. Jednak badania trwają. Szacuje się, że na tę chorobę choruje dwukrotnie więcej mężczyzn niż kobiet.
Ostatecznie zrozumienie zarówno motorycznych, jak i pozamotorycznych objawów choroby Parkinsona może skłaniać do wcześniejszego wykrycia - a tym samym do wcześniejszego leczenia. Może to poprawić jakość życia.
Znajomość własnych indywidualnych czynników ryzyka może pomóc w wykryciu objawów na początkowych etapach. Pamiętaj, że nie wszyscy ludzie przechodzą do najcięższych stadiów choroby Parkinsona. Choroba może się znacznie różnić u poszczególnych osób.
