Nikt nie lubi odrzucenia - czy to ze strony sympatii, rówieśników, rodziny czy współpracowników. Może boleć, ale jest to nieunikniona część życia.
Niektórzy ludzie mogą łatwo otrząsnąć się z odrzucenia. Dla innych to uczucie może wywołać przytłaczającą reakcję emocjonalną.
U osób szczególnie przytłoczonych jest to czasami nazywane dysforią wrażliwą na odrzucenie lub RSD. Charakteryzuje się ekstremalną wrażliwością emocjonalną na krytykę lub odrzucenie, czy to rzeczywistą, czy postrzeganą.
Może to dotknąć każdego, chociaż sugeruje się, że osoby z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) i autyzmem są bardziej podatne.
Co powoduje dysforię wrażliwą na odrzucenie?
Osoby żyjące z dysforią wrażliwą na odrzucenie są bardziej wrażliwe na odrzucenie i łatwo je wyzwalają określone sytuacje. Jednak dokładny powód nie jest w pełni zrozumiały.
Uważa się, że nie jest to spowodowane jednym czynnikiem, ale raczej wieloma czynnikami.
Jednym z możliwych wyjaśnień RSD jest historia odrzucenia lub zaniedbania na wczesnym etapie życia. Może to wynikać z posiadania rodzica, który był zbyt krytyczny lub zaniedbujący, co wpływa na to, jak te osoby postrzegają siebie.
Z powodu tej więzi rodzicielskiej niektórzy ludzie mają niższą samoocenę i intensywny lęk przed odrzuceniem i porzuceniem we własnych związkach.
Inne sytuacje również mogą powodować wrażliwość na odrzucenie. Na przykład dokuczanie lub zastraszanie przez rówieśników. Albo bycie krytykowanym lub odrzuconym przez romantycznego partnera.
Uważa się również, że niektórzy ludzie są genetycznie predysponowani do dysforii wrażliwej na odrzucenie. Może przechodzić przez rodziny. Więc jeśli rodzic lub inny bliski krewny cierpi na RSD, Ty też możesz się rozwinąć.
Jaki jest związek z ADHD i autyzmem?
Wydaje się, że istnieje związek między dysforią wrażliwą na odrzucenie a ADHD lub autyzmem.
Nie oznacza to, że osoby z tymi schorzeniami rozwiną wrażliwość na odrzucenie. Zamiast tego posiadanie któregokolwiek ze stanów jest czynnikiem ryzyka.
Osoby, u których zdiagnozowano ADHD, często mają trudności z koncentracją, niepokój i impulsywność.
Lekarze zauważyli również problemy emocjonalne u niektórych osób z ADHD. Charakteryzuje się niezdolnością do kontrolowania ich reakcji emocjonalnych lub nadwrażliwością.
Ponieważ osoby te doświadczają intensywniejszych emocji, mogą wykazywać wzmożoną reakcję na jakiekolwiek poczucie odrzucenia.
Dysforia wrażliwa na odrzucenie ma również związek z autyzmem.
To zaburzenie neurorozwojowe wpływa na układ nerwowy i wywołuje różne objawy. Dzieci lub dorośli z autyzmem mogą mieć trudności z komunikowaniem się i utrzymywaniem kontaktów towarzyskich, a czasami mają trudności ze zrozumieniem działań innych.
Mogą też radzić sobie z rozregulowaniem emocjonalnym i nadwrażliwością na bodźce fizyczne i emocjonalne. W rezultacie wszelkie rzeczywiste lub domniemane uczucia odrzucenia lub krytyki mogą wywołać u nich ogromne zdenerwowanie.
Objawy RSD
Objawy dysforii wrażliwej na odrzucenie są złożone, więc ich identyfikacja może być trudna.
RSD może czasami przypominać pewne schorzenia psychiczne, które obejmują:
- depresja
- fobia społeczna
- zaburzenie afektywne dwubiegunowe
- zaburzenie osobowości z pogranicza: zaburzenie typu borderline
- zespołu stresu pourazowego
Typowe objawy RSD (które mogą również wystąpić w niektórych z powyższych stanów) obejmują:
- niska samo ocena
- unikanie spotkań towarzyskich
- strach przed porażką
- wysokie oczekiwania wobec siebie
- częste wybuchy emocji po zranieniu lub odrzuceniu
- poczucie beznadziejności
- dążenie do aprobaty
- złość i agresja w niewygodnych sytuacjach
- niepokój
Chociaż objawy RSD mogą naśladować inne stany, jednym z wyróżniających czynników jest to, że objawy RSD są zwykle krótkie i wyzwalane przez cykle emocjonalne, a nie faktyczne wydarzenie.
Jak zdiagnozować RSD
Ustalenie, czy masz RSD, może być trudne. Twój lekarz musi najpierw wykluczyć, czy jest to objaw podstawowego stanu zdrowia psychicznego.
Dysforia wrażliwa na odrzucenie nie jest rozpoznawalną diagnozą w ramach Diagnostycznego i statystycznego podręcznika zaburzeń psychicznych (DSM-5), więc profesjonalna diagnoza nie zawsze jest możliwa.
Aby ocenić objawy, musisz udać się do doradcy, psychologa lub innego specjalisty zajmującego się zdrowiem psychicznym.
Twój lekarz może zapytać o historię Twojej rodziny i objawy. Prawdopodobnie odpowiesz na serię pytań dotyczących tego, jak reagujesz i czujesz się w określonych sytuacjach.
Pytania mogą obejmować:
- Czy odczuwasz intensywną złość lub agresję, gdy ktoś rani Twoje uczucia?
- Czy czujesz złość lub wściekłość, gdy zostałeś odrzucony lub skrytykowany?
- Zakładasz, że nikt cię nie lubi?
- Czy zadowalasz ludzi?
- Czy ludzie mówią, że jesteś zbyt wrażliwy?
Twój lekarz może również zapytać o jakąkolwiek wcześniejszą diagnozę ADHD lub zaburzeń ze spektrum autyzmu.
Jeśli nie zdiagnozowano u Ciebie tych schorzeń, ale masz objawy, lekarz może zalecić badanie przesiewowe, aby lepiej zrozumieć przyczynę twoich reakcji emocjonalnych.
Leczenie RSD
Ponieważ jest to związane z autyzmem i ADHD, lekarz może najpierw zalecić leczenie dowolnego schorzenia podstawowego.
Nie ma lekarstwa na te schorzenia. Ale leki mogą pomóc złagodzić objawy towarzyszące, takie jak nadpobudliwość i depresja.
Terapia poznawczo-behawioralna
Interwencja behawioralna może również pomóc w zmniejszeniu nadwrażliwości. Może to ułatwić radzenie sobie z odrzuceniem i krytyką oraz radzenie sobie z nimi. Dlatego twój lekarz prawdopodobnie zasugeruje psychoterapię.
Jest to tradycyjna metoda pomagania ludziom w radzeniu sobie z dysforią wrażliwości na odrzucenie.
Jednym z rodzajów skutecznej psychoterapii jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT). Jest to rodzaj terapii rozmową, która uczy technik radzenia sobie.
Dowiesz się, jak radzić sobie ze stresującymi sytuacjami, rozwiązywać konflikty w relacjach, poprawiać komunikację i przezwyciężyć emocjonalną traumę lub nadużycia.
Leki
Oprócz terapii lekarz może przepisać leki łagodzące objawy.
Nie ma leków na RSD zatwierdzonych przez FDA, ale niektóre mogą być przepisywane poza wskazaniami lub w przypadku innych schorzeń.
Guanfacyna jest powszechnym lekiem na RSD. Zwykle przepisuje się go w celu obniżenia ciśnienia krwi, ale oddziałuje również z receptorami w mózgu, zmniejszając nadpobudliwość i reakcje emocjonalne.
Zmiany stylu życia
Wraz z tradycyjnymi terapiami możesz samodzielnie zrobić kilka rzeczy, aby pomóc w radzeniu sobie z reakcją emocjonalną na odrzucenie i krytykę.
Na przykład miej swoje emocje z odpowiedniej perspektywy. Zrozum, że to, co czujesz lub postrzegasz jako odrzucenie lub krytykę, może w rzeczywistości nie istnieć.
Zrozumiałe jest, że kontrolowanie zranionych uczuć może być trudne. Ale zamiast wybuchać, gdy czujesz się odrzucony, zachowaj spokój i racjonalnie omawiaj swoje uczucia z drugą osobą.
Pomaga również zmniejszyć ogólny poziom stresu, co może pomóc Ci poczuć się spokojniej i swobodniej. Ułatwia to kontrolowanie emocji.
Możesz też spróbować:
- regularne ćwiczenia
- jedzenie zdrowej, zbilansowanej diety
- dużo snu
Kiedy iść do lekarza
Każdy ma dobre i złe dni, więc okazjonalny wybuch lub reakcja emocjonalna niekoniecznie oznacza, że musisz udać się do lekarza.
Powinieneś jednak umówić się na wizytę u lekarza, jeśli kiedykolwiek czujesz się odrzucony lub krytykowany, jeśli odczuwasz przytłaczające uczucie zranienia, niepokoju i wściekłości. Nawet jeśli te uczucia są krótkie.
Interwencja medyczna jest szczególnie konieczna, gdy dysforia wrażliwa na odrzucenie zaczyna wpływać na jakość Twojego życia.
Wrażliwość na odrzucenie może prowadzić do problemów w związkach romantycznych, a także wywoływać irracjonalną zazdrość wśród przyjaciół i rodziny.
Strach przed odrzuceniem powoduje również, że niektórzy ludzie pozostają w niezdrowych związkach. Może również prowadzić do innych problemów, takich jak depresja i lęk.
Najważniejsze
Mimo że dysforia wrażliwa na odrzucenie może być powiązana z ADHD i autyzmem, może dotknąć każdego.
Nieleczone objawy mogą się pogorszyć. Jeśli więc po odrzuceniu, zranieniu lub krytyce rozwiniesz intensywne lub przytłaczające reakcje emocjonalne, skontaktuj się ze specjalistą zdrowia psychicznego.
