Istnieją cztery pary zatok (nazwane od kości czaszki, w których się znajdują):
- Zatoki czołowe: Prawe i lewe zatoki czołowe znajdują się na środku czoła (kość czołowa) tuż nad każdym okiem.
- Zatoki szczękowe: są to największe z zatok i znajdują się za kośćmi policzkowymi w pobliżu szczęki lub górnej szczęki.
- Zatoki klinowe: Zatoki klinowe zlokalizowane są w kości klinowej w pobliżu nerwu wzrokowego i przysadki mózgowej po stronie czaszki.
- Zatoki sitowe: Zatoki sitowe znajdują się w kości sitowej, która oddziela jamę nosową od mózgu. Te zatoki nie są pojedynczymi workami, ale zbiorem sześciu do 12 małych komórek powietrza, które otwierają się niezależnie do jamy nosowej. Są podzielone na grupy przednią, środkową i tylną.
Podobnie jak jama nosowa, wszystkie zatoki są pokryte śluzem. Wydzieliny śluzu wytwarzane w zatokach są nieustannie wciągane do nosa przez struktury przypominające włosy (zwane „rzęskami”) na powierzchni błony oddechowej.
Kiedy nie nawilżają powietrza, którym oddychamy przez nasze nosy, wydrążone zatoki działają rozjaśniająco na kości czaszki. Zatoki służą również jako komory rezonansowe dźwięku do mowy.
Sparowane i często asymetryczne (niezupełnie lustrzane) zatoki są małe lub szczątkowe od urodzenia, ale rosną wraz z rozwojem czaszki. Są dość dobrze rozwinięte w wieku siedmiu lub ośmiu lat, ale maksymalne rozmiary osiągają dopiero po okresie dojrzewania. U dorosłych zatoki różnią się znacznie pod względem wielkości i kształtu.
Zatoki często ulegają infekcjom. Zapalenie zatok to zapalenie zatok wywołane infekcją bakteryjną, która może nastąpić po infekcji wirusowej. Powoduje to gromadzenie się ropy i śluzu w zatokach. Objawy mogą obejmować gorączkę, ból głowy, zatkany nos i zaburzenia węchu.
