Co to jest półpasiec?
Wirus ospy wietrznej-półpaśca powoduje półpasiec. To ten sam wirus, który powoduje ospę wietrzną. Po ospie wietrznej i ustąpieniu objawów wirus pozostaje nieaktywny w komórkach nerwowych. Wirus może reaktywować się później w życiu w postaci półpaśca. Ludzie nie wiedzą, dlaczego tak się dzieje. Półpasiec jest również znany jako półpasiec. Każdy, kto miał ospę wietrzną, może później dostać półpaśca.
Nazwa „półpasiec” pochodzi od łacińskiego słowa „pas” i odnosi się do tego, jak wysypka na gontach często tworzy pas lub pas, zwykle po jednej stronie tułowia. Półpasiec może również wybuchać na:
- ramiona
- Uda
- głowa
- ucho
- oko
Szacuje się, że każdego roku w Stanach Zjednoczonych występuje półpasiec. Około 1 na 3 osoby w Stanach Zjednoczonych zachoruje na półpasiec w swoim życiu, a 68 procent tych przypadków występuje u osób w wieku 50 lat i starszych. Osoby, które dożyły 85 lat, mają 50 procent szans na rozwój półpaśca.
Możesz również dostać półpasiec po raz drugi. Jest to mniej powszechne i znane jako nawrót półpaśca.
Jakie są objawy półpaśca i nawracającego półpaśca?
Pierwszym objawem półpaśca jest zwykle ból, mrowienie lub pieczenie w miejscu wybuchu. W ciągu kilku dni pojawia się grupa czerwonych, wypełnionych płynem pęcherzy, które mogą pękać, a następnie tworzyć skorupy. Inne objawy to:
- swędzenie w okolicy ogniska
- wrażliwość skóry w obszarze ogniska
- zmęczenie i inne objawy grypopodobne
- wrażliwość na światło
- dreszcze
Nawracające półpasiec ma te same objawy, a często wybuch występuje w tym samym miejscu. W około 45 procentach przypadków ognisko półpaśca miało miejsce w innym miejscu.
Jak często powtarza się półpasiec?
Dane dotyczące częstotliwości nawrotów półpaśca są ograniczone. Badanie przeprowadzone w 2011 roku w Minnesocie przez siedem lat wykazało, że od 5,7 do 6,2 procent osób z półpasiec choruje na półpasiec po raz drugi.
Ogólnie rzecz biorąc, badania sugerują, że ryzyko zachorowania na półpasiec po raz drugi jest mniej więcej takie samo, jak ryzyko zachorowania na półpasiec za pierwszym razem.
Czas między pierwszym przypadkiem półpaśca a jego nawrotem nie został dobrze zbadany. W badaniu z 2011 roku nawrót wystąpił od 96 dni do 10 lat po początkowym wybuchu półpaśca, ale badanie to obejmowało tylko 12-letni okres.
Jakie są czynniki ryzyka nawracającego półpaśca?
Ludzie nie wiedzą, co powoduje nawracające półpasiec, ale pewne czynniki zwiększają prawdopodobieństwo ponownego wystąpienia półpaśca.
Osoby z osłabionym układem odpornościowym są bardziej narażone na ponowne wystąpienie półpaśca. Jedno z badań wykazało, że odsetek nawrotów półpaśca u osób z osłabionym układem odpornościowym wyniósł 12%. To około 2,4 razy więcej niż u osób, które nie miały osłabionego układu odpornościowego.
Możesz mieć osłabiony układ odpornościowy, jeśli:
- przechodzą chemioterapię lub radioterapię
- mieć przeszczepy narządów
- mieć HIV lub AIDS
- przyjmuje duże dawki kortykosteroidów, takich jak prednizon
Dodatkowe czynniki ryzyka obejmują:
- długotrwały i silniejszy ból przy pierwszym przypadku półpaśca
- ból przez 30 dni lub dłużej z pierwszym przypadkiem półpaśca
- bycie kobietą
- wiek powyżej 50 lat
Posiadanie jednego lub więcej krewnych z półpasiec może również zwiększać ryzyko zachorowania na półpasiec.
Jak leczyć półpasiec i nawracający półpasiec?
Leczenie nawracającego półpaśca jest takie samo jak w przypadku półpaśca.
Jeśli podejrzewasz, że masz nawracający półpasiec, skontaktuj się z lekarzem tak szybko, jak to możliwe. Przyjmowanie leków przeciwwirusowych, takich jak acyklowir (Zovirax), walacyklowir (Valtrex) lub famciclovir (Famvir) może zmniejszyć nasilenie półpaśca i skrócić czas jego trwania.
Twój lekarz może również przepisać leki zmniejszające ból i ułatwiające zasypianie. Są to między innymi:
- Dostępne są plastry skórne z lidokainą przeciwbólową. Możesz je nosić na dotkniętym obszarze przez określony czas.
- Dostępne są plastry skórne zawierające 8% kapsaicyny, czyli wyciąg z papryczki chili. Niektórzy ludzie nie mogą tolerować pieczenia, mimo że skóra jest zdrętwiała przed nałożeniem plastra.
- Leki przeciwdrgawkowe, takie jak gabapentyna (Neurontin, Gralise, Horizant) i pregabalina (Lyrica), zmniejszają ból poprzez zmniejszenie aktywności nerwów. Mają skutki uboczne, które mogą ograniczać ilość leku, którą można tolerować.
- Przydatne mogą być leki przeciwdepresyjne, takie jak duloksetyna (Cymbalta) i nortryptylina (Pamelor), zwłaszcza w celu złagodzenia bólu i umożliwienia snu.
- Opioidowe leki przeciwbólowe mogą łagodzić ból, ale mają skutki uboczne, takie jak zawroty głowy i splątanie, i mogą uzależniać.
Możesz również wziąć chłodne kąpiele z koloidalną owsianką, aby złagodzić swędzenie lub zastosować zimne okłady na dotknięty obszar. Ważny jest również odpoczynek i redukcja stresu.
Jakie są perspektywy dla osób z nawracającymi półpasiec?
Półpasiec zwykle ustępuje w ciągu dwóch do sześciu tygodni.
W niewielkiej liczbie przypadków ból może utrzymywać się po wyleczeniu wysypki. Nazywa się to neuralgią popółpaścową (PHN). Do 2 procent osób, które zachorują na półpasiec, ma PHN od pięciu lat lub dłużej. Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem.
Czy możesz zapobiec nawrotom półpaśca?
Powtarzającym się gontom nie można zapobiec. Możesz zmniejszyć ryzyko, zaszczepiając się przeciwko półpaścu, nawet po przebytym półpaścu.
Badanie na dużą skalę wykazało, że osoby, które otrzymały szczepionkę przeciw półpaścowi, miały o 51 procent mniej przypadków półpaśca. W przypadku osób w wieku 50-59 lat szczepionka przeciw półpaścowi zmniejszyła ryzyko półpaśca o 69,8%.
Osoby, które otrzymały szczepionkę przeciwko półpaścu, na ogół miały mniej poważne przypadki półpaśca. Mieli także 66 procent mniej przypadków PHN.
Lekarze zalecają szczepionkę na półpasiec osobom po 50 roku życia, ale nie osobom z osłabionym układem odpornościowym.
