Półpasiec jest dość powszechną chorobą wywołaną przez ospę wietrzną-półpasiec, ten sam wirus, który powoduje ospę wietrzną. Według National Foundation for Infectious Diseases 1 na 3 dorosłych w Stanach Zjednoczonych zachoruje na półpasiec w ciągu swojego życia.
Dla dorosłych, którzy poza tym są dość zdrowi, półpasiec nie zagraża życiu, chociaż może być dość niewygodny.
Jednak nieleczony półpasiec może powodować komplikacje. W przypadku niektórych osób - takich jak osoby w wieku powyżej 65 lat lub osoby z osłabionym układem odpornościowym - te komplikacje mogą prowadzić do śmierci.
W tym artykule omówiono objawy i zagrożenia związane z półpasiec, a także sposoby rozpoznawania stanu zagrożenia zdrowia związanego z półpasiec.
Jak niebezpieczny jest półpasiec?
Półpasiec nie jest uważany za niebezpieczny stan zdrowia.
Każdego roku w Stanach Zjednoczonych odnotowuje się około 1 miliona nowych przypadków półpaśca. Większość ludzi dochodzi do siebie i wraca do swoich normalnych zajęć, gdy nie są już zaraźliwi.
Jeśli jednak półpasiec nie jest leczony, szczególnie ciężkie przypadki mogą prowadzić do śmierci.
Osoby z chorobami autoimmunologicznymi i osoby w wieku powyżej 65 lat są bardziej narażone na powikłania związane z półpasiec.
Kobiety w ciąży również mogą być zaniepokojone rozwojem półpaśca. Najprawdopodobniej Ty i Twoje dziecko będziecie bezpieczni. Porozmawiaj jednak ze swoim lekarzem, jeśli jesteś w ciąży i podejrzewasz, że masz półpasiec.
Jak zmniejszyć ryzyko powikłań
Wczesne leczenie półpaśca może pomóc skrócić żywotność wirusa.
Jeśli jesteś w stanie skrócić infekcję, zmniejszysz ryzyko powikłań związanych z wirusem. Leki przeciwwirusowe są zalecane jako pierwsza linia leczenia, gdy zdiagnozowano półpaśca.
Zaszczepienie się przeciwko ospie wietrznej może pomóc uniknąć zarażenia się półpasiec i ospą wietrzną. Nawet jeśli już miałeś półpasiec, szczepienie przeciwko półpaścu może pomóc w zapobieganiu reaktywacji wirusa w twoim systemie.
Powikłania półpaśca
Najczęstszym powikłaniem związanym z półpasiec jest neuralgia popółpaścowa (PHN). PHN to długotrwały nerwoból, który może wystąpić w miejscu, w którym pojawiła się wysypka półpaśca.
Według Centers for Disease Control and Prevention (CDC), od 10 do 18 procent ludzi doświadcza PHN po wybuchu półpaśca.
Im starszy jesteś, gdy pojawia się półpasiec, tym większe jest ryzyko długotrwałego bólu nerwu.
Jeśli wirus nie jest leczony, zwiększa się ryzyko innych powikłań związanych z półpasiec.
Przykłady innych możliwych komplikacji obejmują:
- utrata wzroku lub uszkodzenie oczu, jeśli wirus dostanie się do oczu
- utrata słuchu lub trudności w słyszeniu spowodowane zespołem Ramsaya Hunta
- częściowe porażenie mięśni twarzy
- bakteryjne infekcje skóry w wyniku zmian gojenia się półpaśca, które goją się długo
- zapalenie płuc
- zapalenie mózgu (zapalenie mózgu)
- udar mózgu
- zapalenie opon mózgowych
- trwałe uszkodzenie układu nerwowego i kręgosłupa
Objawy półpaśca
Jeśli kiedykolwiek miałeś ospę wietrzną, wirus, który powoduje tę chorobę, może reaktywować się w twoim ciele. Kiedy tak się dzieje, nazywa się to półpasiec.
Półpasiec nie jest przenoszony bezpośrednio z człowieka na człowieka, ale bezpośredni kontakt z czyjąś wysypką półpaśca może przenosić wirusa, co może prowadzić do ospy wietrznej.
Objawy półpaśca pojawiają się etapami.
Pierwszym etapem jest uczucie mrowienia lub drętwienia pod skórą. Po około 5 dniach mrowienie zmienia się w plamistą czerwoną wysypkę. Ta wysypka może sączyć i swędzieć.
Inne objawy to:
- gorączka
- zmęczenie
- bół głowy
Po 10 dniach do 2 tygodni od wystąpienia zmian, wysypka na półpaścu powinna zacząć goić się przy odpowiednim leczeniu.
Nawet gdy wysypka zacznie ustępować, przez krótki czas możesz nadal odczuwać zmęczenie i objawy grypopodobne. Po całkowitym ustąpieniu wysypki możesz nadal odczuwać ból nerwowy przez tygodnie lub nawet lata.
Czynniki ryzyka dla półpaśca
Jeśli kiedykolwiek miałeś wirusa ospy wietrznej-półpaśca, jesteś narażony na ryzyko rozwoju półpaśca. Pewne warunki zdrowotne i inne czynniki mogą zwiększać prawdopodobieństwo rozwoju półpaśca.
Te czynniki ryzyka obejmują:
- choruje na chorobę osłabiającą układ odpornościowy, taką jak HIV i rak
- otrzymujących leczenie raka lub inne leki osłabiające układ odpornościowy
- doświadczanie długotrwałego stosowania steroidów, takich jak prednizon
- jest w wieku powyżej 50 lat, co zwiększa ryzyko wystąpienia półpaśca
Należy pamiętać, że osoby w wieku powyżej 80 lat są najbardziej narażone na rozwój półpaśca.
Zapobieganie półpasiec
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania półpaścowi jest podanie szczepionki przeciw półpaścowi.
Jeśli masz więcej niż 50 lat, zaleca się szczepienie Shingrix. Nawet jeśli nigdy nie miałeś ospy wietrznej, szczepionka jest nadal zalecana jako środek zapobiegawczy.
Według CDC, Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła dwie szczepionki zapobiegające półpaścowi.
Zostavax to starsza szczepionka, która może chronić osoby dorosłe w wieku powyżej 60 lat przed półpasiec przez 5 lat lub dłużej.
FDA zatwierdziła szczepionkę Shingrix w 2017 roku i może ona chronić przez ponad 5 lat. Jeśli masz osłabiony układ odpornościowy, zaleca się szczepienie Shingrix.
Według Kliniki Mayo, możesz dostać Shingrix, nawet jeśli otrzymałeś Zostavax w przeszłości.
Kluczowe wnioski
Półpasiec nie jest poważnym stanem dla większości osób, które go zapadają.
W ciągu 3 do 5 tygodni wysypka na półpaścu powinna zacząć zanikać. Leki na receptę, odpoczynek i picie dużej ilości wody mogą pomóc w szybszym gojeniu.
Jeśli nie leczysz się szybko, istnieje większe ryzyko powikłań związanych z półpasiec. Osoby, które mogą być poważnie dotknięte tymi powikłaniami, obejmują:
- z osłabionym układem odpornościowym
- którzy są w trakcie leczenia raka
- w wieku powyżej 65 lat
- które są w ciąży
Jeśli podejrzewasz, że masz półpasiec, od razu porozmawiaj ze swoim lekarzem, aby stworzyć plan leczenia.
