Co to jest uchyłek Zenkera?
Uchyłek to termin medyczny odnoszący się do nieprawidłowej struktury podobnej do worka. Uchyłki mogą tworzyć się w prawie wszystkich obszarach przewodu pokarmowego.
Kiedy worek tworzy się na styku gardła i przełyku, nazywa się go uchyłkiem Zenkera. Gardło znajduje się z tyłu gardła, za jamą nosową i ustami.
Uchyłek Zenkera zwykle pojawia się w gardle dolnym. Jest to najdalej położona część gardła, gdzie łączy się z rurką (przełykiem) prowadzącą do żołądka. Uchyłek Zenkera zwykle pojawia się w obszarze znanym jako trójkąt Killiana.
Uchyłek Zenkera występuje rzadko i dotyka od 0,01 do 0,11 procent populacji. Zwykle występuje u osób w średnim i starszym wieku, zwłaszcza u osób w wieku 70 i 80 lat. Uchyłek Zenkera występuje rzadko u osób poniżej 40 roku życia. Częściej dotyka mężczyzn niż kobiety.
Nazywa się to również uchyłkiem gardłowo-przełykowym, uchyłkiem gardłowo-gardłowym lub workiem gardłowym.
Gradacja
Istnieje kilka różnych systemów klasyfikacji uchyłka Zenkera:
| System Laheya | System Brombarta i Mongesa | Układ Mortona i Bartleya | van Overbeek i system Groote | |
| Scena 1 | mały, okrągły występ |
|
<2 centymetry (cm) | 1 trzon kręgu |
| Etap 2 | w kształcie gruszki |
|
2–4 cm | 1–3 trzonów kręgów |
| Etap 3 | w kształcie palca w rękawiczce |
|
> 4 cm | > 3 kręgi |
| Etap 4 | brak etapu 4 |
kompresja przełyku |
brak etapu 4 | brak etapu 4 |
Jakie są objawy?
Trudności w połykaniu, znane również jako dysfagia, są najczęstszym objawem uchyłka Zenkera. Występuje u około 80 do 90 procent osób z uchyłkiem Zenkera.
Inne oznaki i objawy uchyłka Zenkera obejmują:
- zwracający pokarm lub leki doustne
- nieświeży oddech (cuchnący oddech)
- ochrypły głos
- uporczywy kaszel
- połykanie płynów lub jedzenia „w złej rurze” (aspiracja)
- uczucie ucisku w gardle
Nieleczone objawy uchyłka Zenkera mogą się z czasem pogorszyć.
Co to powoduje?
Przełykanie to złożony proces, który wymaga koordynacji mięśni jamy ustnej, gardła i przełyku. Podczas połykania okrągły mięsień zwany górnym zwieraczem przełyku otwiera się, umożliwiając przejście przeżutej żywności. Po przełknięciu górny zwieracz przełyku zamyka się, aby zapobiec przedostawaniu się wdychanego powietrza do przełyku.
Powstanie uchyłka Zenkera jest związane z dysfunkcją górnego zwieracza przełyku. Kiedy górny zwieracz przełyku nie otwiera się całkowicie, wywiera nacisk na obszar ściany gardła. To nadciśnienie stopniowo wypycha tkankę na zewnątrz, powodując uformowanie uchyłka.
Uważa się, że rolę w tym procesie odgrywają również choroba refluksowa przełyku (ang. Gastroesophageal reflux disease, GERD) oraz związane z wiekiem zmiany w składzie tkanek i napięcia mięśniowego.
Jak się to rozpoznaje?
Porozmawiaj z lekarzem, jeśli Ty lub ktoś, którym się opiekujesz doświadcza objawów uchyłka Zenkera.
Uchyłek Zenkera jest diagnozowany za pomocą testu zwanego jaskółką baru. Jaskółka barowa to specjalne zdjęcie rentgenowskie, które podkreśla wnętrze jamy ustnej, gardła i przełyku. Fluoroskopia baru jaskółka pozwala lekarzowi zobaczyć, jak połykasz w ruchu.
Czasami obok uchyłka Zenkera występują inne warunki. Twój lekarz może zasugerować dodatkowe testy w celu wykrycia lub wykluczenia innych schorzeń. Endoskopia górna to zabieg polegający na użyciu cienkiej lunety wyposażonej w aparat do oglądania gardła i przełyku. Manometria przełyku to badanie mierzące ciśnienie wewnątrz przełyku.
„Poczekaj i zobacz”
Łagodne przypadki uchyłka Zenkera mogą nie wymagać natychmiastowego leczenia. W zależności od objawów i wielkości uchyłka, lekarz może zasugerować podejście „poczekaj i zobacz”.
Zmiana nawyków żywieniowych może czasami pomóc złagodzić objawy. Spróbuj jeść mniejsze ilości jedzenia za jednym razem, dokładnie przeżuć i pić między kęsami.
Leczenie chirurgiczne
Umiarkowane do ciężkich przypadki uchyłka Zenkera zwykle wymagają operacji. Istnieje kilka opcji chirurgicznych. Twój lekarz może pomóc Ci zrozumieć, która opcja jest dla Ciebie najlepsza.
Zabiegi endoskopowe
Podczas endoskopii chirurg wprowadza do ust cienki, podobny do rurki instrument zwany endoskopem. Endoskop jest wyposażony w lampkę i kamerę. Można nim wykonać nacięcie w ścianie, które oddziela uchyłek od wyściółki przełyku.
Endoskopia uchyłka Zenkera może być sztywna lub elastyczna. Sztywna endoskopia wykorzystuje endoskop nieugięty i wymaga znieczulenia ogólnego. Sztywne endoskopie wymagają znacznego wyprostu szyi.
Ze względu na ryzyko powikłań zabieg ten nie jest zalecany osobom, które mają:
- mały uchyłek
- wysoki wskaźnik masy ciała
- trudności z wyprostowaniem szyi
Endoskopia giętka wykorzystuje endoskop zginalny i może być wykonywana bez znieczulenia ogólnego. Jest to najmniej inwazyjna opcja chirurgiczna dostępna w leczeniu uchyłka Zenkera. Zwykle jest to procedura ambulatoryjna, która niesie ze sobą niewielkie ryzyko powikłań.
Chociaż elastyczne endoskopie mogą złagodzić objawy uchyłka Zenkera, częstość nawrotów może być wysoka. W przypadku nawracających objawów można zastosować wiele procedur endoskopii elastycznej.
Operacja otwarta
Kiedy endoskopia nie jest możliwa lub uchyłek jest duży, następną opcją jest otwarta operacja. Operację uchyłka Zenkera przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym.
Chirurg wykona małe nacięcie na szyi, aby wykonać uchyłkowatość. Obejmuje to oddzielenie uchyłka od ściany przełyku. W innych przypadkach chirurg wykonuje uchyłkowatość lub odwrócenie uchyłków. Zabiegi te polegają na zmianie położenia uchyłka i zszyciu go na miejscu.
Chirurgia otwarta ma wysoki wskaźnik powodzenia, a objawy raczej nie pojawią się ponownie w dłuższej perspektywie. Jednak wymaga to kilkudniowego pobytu w szpitalu, a czasem powrotu do szpitala w celu usunięcia szwów. Po zabiegu może być konieczne użycie zgłębnika przez tydzień lub dłużej. Twój lekarz może zasugerować przestrzeganie specjalnej diety podczas leczenia.
Jakie są komplikacje?
Nieleczony uchyłek Zenkera może zwiększyć swój rozmiar, pogarszając objawy. Z biegiem czasu poważne objawy, takie jak trudności w połykaniu i niedomykalność, mogą utrudniać zachowanie zdrowia. Możesz doświadczyć niedożywienia.
Aspiracja jest objawem uchyłka Zenkera. Występuje, gdy wdychasz pokarm lub inną materię do płuc, zamiast połykać ją do przełyku. Powikłania związane z aspiracją obejmują zachłystowe zapalenie płuc, infekcję, która pojawia się, gdy żywność, ślina lub inna substancja zostaje uwięziona w płucach.
Inne rzadkie powikłania uchyłka Zenkera obejmują:
- niedrożność przełyku (dławienie)
- krwotok (krwawienie)
- porażenie strun głosowych
- rak kolczystokomórkowy
- przetoki
Około 10 do 30 procent osób, które przechodzą operację otwartą z powodu uchyłka Zenkera, doświadcza powikłań. Możliwe powikłania obejmują:
- zapalenie płuc
- zapalenie śródpiersia
- uszkodzenie nerwów (porażenie)
- krwotok (krwawienie)
- tworzenie przetok
- infekcja
- zwężenie
Porozmawiaj ze swoim lekarzem na temat ryzyka związanego z otwartą operacją uchyłka Zenkera.
Perspektywy
Uchyłek Zenkera jest rzadkim stanem, który zwykle dotyka osoby starsze. Występuje, gdy tworzy się woreczek tkanki w miejscu, gdzie gardło styka się z przełykiem.
Łagodne formy uchyłka Zenkera mogą nie wymagać leczenia. Leczenie umiarkowanych do ciężkich postaci uchyłka Zenkera zazwyczaj obejmuje operację.
Długoterminowe perspektywy uchyłka Zenkera są dobre. Po leczeniu większość ludzi odczuwa poprawę objawów.
