Uwzględniamy produkty, które naszym zdaniem są przydatne dla naszych czytelników. Jeśli kupujesz za pośrednictwem linków na tej stronie, możemy zarobić niewielką prowizję. Oto nasz proces.
Czy znasz kogoś, kto wydaje się być ofiarą w prawie każdej sytuacji? Możliwe, że mają mentalność ofiary, czasami nazywaną syndromem ofiary lub kompleksem ofiary.
Mentalność ofiary opiera się na trzech kluczowych przekonaniach:
- Złe rzeczy się zdarzają i będą się dalej dziać.
- Winne są inne osoby lub okoliczności.
- Wszelkie próby wprowadzenia zmian zakończą się niepowodzeniem, więc nie ma sensu próbować.
Idea mentalności ofiary jest często rzucana w popkulturze i swobodnych rozmowach, aby odnieść się do ludzi, którzy wydają się tarzać w negatywności i narzucać ją innym.
To nie jest formalny termin medyczny. W rzeczywistości większość pracowników służby zdrowia unika tego z powodu otaczającego go piętna.
Ludzie, którzy czują się uwięzieni w stanie wiktymizacji, często wyrażają dużo negatywności, ale ważne jest, aby uświadomić sobie, że znaczny ból i cierpienie często podsycają ten sposób myślenia.
Jak to wygląda?
Vicki Botnick, licencjonowana terapeutka małżeńska i rodzinna (LMFT) z Tarzana w Kalifornii, wyjaśnia, że ludzie identyfikują się z rolą ofiary, kiedy „skłaniają się ku przekonaniu, że wszyscy inni spowodowali ich nieszczęście i nic, co robią, nigdy nie zmieni.”
To sprawia, że czują się bezbronni, co może skutkować trudnymi emocjami i zachowaniami. Oto kilka z nich.
Unikanie odpowiedzialności
Botnick sugeruje, że jednym z głównych objawów jest brak odpowiedzialności.
Może to obejmować:
- zrzucanie winy gdzie indziej
- robić wymówki
- nie brać odpowiedzialności
- reagowanie na większość życiowych przeszkód słowami „To nie moja wina”
Złe rzeczy zdarzają się naprawdę, często ludziom, którzy nie zrobili nic, by na nie zasłużyć. Zrozumiałe jest, że ludzie, którzy napotykają kolejne trudności, mogą zacząć wierzyć, że świat chce ich dopaść.
Jednak wiele sytuacji wiąże się z różnym stopniem osobistej odpowiedzialności.
Weźmy na przykład pod uwagę utratę pracy. To prawda, że niektórzy ludzie tracą pracę bez ważnego powodu. Często jest również tak, że pewną rolę odgrywają pewne podstawowe czynniki.
Ktoś, kto nie bierze pod uwagę tych powodów, może nie uczyć się lub wyrosnąć z doświadczenia i może ponownie stanąć w obliczu tej samej sytuacji.
Nie szukanie możliwych rozwiązań
Nie wszystkie negatywne sytuacje są całkowicie niekontrolowane, nawet jeśli na początku tak się wydają. Często jest przynajmniej jakieś małe działanie, które może doprowadzić do poprawy.
Osoby, które pochodzą z miejsca wiktymizacji, mogą wykazywać niewielkie zainteresowanie próbami wprowadzenia zmian. Mogą odrzucić oferty pomocy i może się wydawać, że zależy im tylko na użalaniu się nad sobą.
Spędzanie trochę czasu w nieszczęściu niekoniecznie jest niezdrowe. Może to pomóc w rozpoznaniu i przetwarzaniu bolesnych emocji.
Ale ten okres powinien mieć określony punkt końcowy. Potem bardziej pomocne jest rozpoczęcie pracy nad uzdrowieniem i zmianą.
Poczucie bezsilności
Wiele osób, które czują się ofiarami, uważa, że brakuje im siły, by zmienić swoją sytuację. Nie lubią czuć się uciskani i chcieliby, żeby wszystko poszło dobrze.
Ale życie wciąż rzuca im sytuacje, w których z ich perspektywy nie mogą nic zrobić, aby odnieść sukces lub uciec.
Negatywne mówienie o sobie i autosabotaż
Osoby żyjące z mentalnością ofiary mogą internalizować negatywne komunikaty sugerowane przez wyzwania, przed którymi stają.
Poczucie wiktymizacji może przyczynić się do przekonań, takich jak:
- „Wszystko, co złe, mi się przytrafia”.
- „Nie mogę nic na to poradzić, więc po co próbować?”
- „Zasługuję na złe rzeczy, które mi się przytrafiają”.
- "Nikogo nie obchodze."
Każda nowa trudność może wzmocnić te niepomocne pomysły, dopóki nie zostaną mocno zakorzenione w ich wewnętrznym monologu. Z biegiem czasu negatywne rozmowy z samym sobą mogą zniszczyć odporność, utrudniając powrót do wyzwań i leczenie.
Negatywne mówienie o sobie często idzie w parze z autosabotażem. Ludziom, którzy wierzą, że mówią do siebie, często łatwiej jest to przeżyć. Jeśli ta rozmowa o sobie jest negatywna, może być bardziej prawdopodobne, że podświadomie sabotują wszelkie próby zmiany, jakie mogliby podjąć.
Brak wiary w siebie
Ludzie, którzy postrzegają siebie jako ofiary, mogą zmagać się z pewnością siebie i poczuciem własnej wartości. Może to pogorszyć poczucie wiktymizacji.
Mogą pomyśleć takie rzeczy, jak „Nie jestem wystarczająco mądry, aby znaleźć lepszą pracę” lub „Nie jestem wystarczająco utalentowany, aby odnieść sukces”. Taka perspektywa może powstrzymać ich przed próbami rozwijania swoich umiejętności lub identyfikowania nowych mocnych stron i zdolności, które mogą pomóc im osiągnąć ich cele.
Ci, którzy próbują dążyć do tego, czego chcą i ponoszą porażkę, mogą ponownie postrzegać siebie jako ofiarę okoliczności. Obiektyw negatywowy, przez który patrzą na siebie, może utrudniać dostrzeżenie jakiejkolwiek innej możliwości.
Frustracja, złość i uraza
Mentalność ofiary może mieć wpływ na samopoczucie emocjonalne.
Osoby o takim nastawieniu mogą czuć:
- sfrustrowani i wściekli na świat, który wydaje się im przeciwny
- beznadziejne, że ich sytuacja nigdy się nie zmienia
- cierpią, gdy uważają, że bliskich nie obchodzi
- urażony ludźmi, którzy wydają się szczęśliwi i odnoszący sukcesy
Te emocje mogą mocno ciążyć na ludziach, którzy wierzą, że zawsze będą ofiarami, narastają i ropieją, gdy nie są adresowane. Z biegiem czasu te uczucia mogą przyczynić się do:
- gniewne wybuchy
- depresja
- izolacja
- samotność
Skąd to pochodzi?
Bardzo niewielu - jeśli w ogóle - ludzi przyjmuje mentalność ofiary tylko dlatego, że może. Często jest zakorzenione w kilku rzeczach.
Przeszła trauma
Dla osoby postronnej osoba o mentalności ofiary może wydawać się zbyt dramatyczna. Ale ten sposób myślenia często rozwija się w odpowiedzi na prawdziwą wiktymizację.
Może pojawić się jako metoda radzenia sobie z przemocą lub traumą. Stawienie czoła jednej negatywnej okoliczności po drugiej może zwiększyć prawdopodobieństwo takiego wyniku.
Nie każdy, kto przeżywa traumatyczne sytuacje, rozwija mentalność ofiary, ale ludzie reagują na przeciwności losu w różny sposób. Ból emocjonalny może zakłócać poczucie kontroli u osoby, przyczyniając się do poczucia bezradności, dopóki nie poczuje się uwięziony i się nie poddaje.
Zdrada
Zdrada zaufania, a zwłaszcza powtarzające się zdrady, mogą również sprawić, że ludzie poczują się jak ofiary i trudno im zaufać komukolwiek.
Jeśli, na przykład, Twój główny opiekun rzadko wywiązywał się z zobowiązań wobec Ciebie w dzieciństwie, możesz mieć trudności z zaufaniem innym osobom.
Współzależność
Ten sposób myślenia może również rozwijać się wraz ze współzależnością. Osoba współzależna może poświęcić swoje cele, aby wspierać partnera.
W rezultacie mogą czuć się sfrustrowani i urażeni, że nigdy nie dostają tego, czego potrzebują, bez uznania swojej roli w tej sytuacji.
Manipulacja
Niektórym osobom, które wcielają się w rolę ofiary, może wydawać się, że lubią obwinianie innych za spowodowane przez siebie problemy, atakowanie i sprawianie, że inni czują się winni lub manipulowanie innymi w celu uzyskania współczucia i uwagi.
Ale, jak sugeruje Botnick, takie toksyczne zachowania mogą być częściej kojarzone z narcystycznym zaburzeniem osobowości.
Jak mam odpowiedzieć?
Interakcja z kimś, kto zawsze postrzega siebie jako ofiarę, może być trudna. Mogą odmówić wzięcia odpowiedzialności za swoje błędy i winić wszystkich innych, gdy coś pójdzie nie tak. Zawsze mogą wydawać się przygnębieni.
Pamiętaj jednak, że wiele osób żyjących z takim nastawieniem stanęło w obliczu trudnych lub bolesnych wydarzeń życiowych.
Nie oznacza to, że musisz brać za nie odpowiedzialność ani przyjmować oskarżeń i winy. Ale spróbuj pozwolić, aby empatia kierowała twoją odpowiedzią.
Unikaj etykietowania
Etykiety na ogół nie są pomocne. „Ofiara” to szczególnie obciążona etykieta. Najlepiej unikać nazywania kogoś ofiarą lub twierdzenia, że zachowuje się jak ofiara.
Zamiast tego spróbuj (ze współczuciem) przywołać określone zachowania lub uczucia, które zauważasz, takie jak:
- narzekać
- zrzucanie winy
- nie przyjmowanie odpowiedzialności
- poczucie uwięzienia lub bezsilności
- uczucie, że nic nie robi różnicy
Możliwe, że rozpoczęcie rozmowy da im szansę na wyrażenie swoich uczuć w produktywny sposób.
Wyznaczać granice
Niektóre piętno związane z mentalnością ofiary wiąże się ze sposobem, w jaki ludzie czasami obwiniają innych za problemy lub wyrzucają im poczucie winy z powodu rzeczy, które nie wyszły.
„Możesz czuć się ciągle oskarżony, jakbyś chodził po skorupkach jajka lub musiał przepraszać za sytuacje, w których oboje czujesz, że jesteście odpowiedzialni” - mówi Botnick.
Często trudno jest pomóc lub wesprzeć kogoś, kogo perspektywa wydaje się znacznie różnić od rzeczywistości.
Jeśli wydają się osądzające lub oskarżycielskie w stosunku do ciebie i innych, wyznaczenie granic może pomóc, Botnick sugeruje: „Oderwij się tak bardzo, jak tylko możesz, od ich negatywności i oddaj im odpowiedzialność”.
Nadal możesz mieć współczucie i troszczyć się o kogoś, nawet jeśli czasami potrzebujesz zająć mu miejsce.
Zaoferuj pomoc w znalezieniu rozwiązań
Możesz chcieć chronić ukochaną osobę przed sytuacjami, w których może czuć się dalej ofiarą. Może to jednak wyczerpać zasoby emocjonalne i pogorszyć sytuację.
Lepszym rozwiązaniem może być zaoferowanie pomocy (bez naprawiania niczego dla nich). Możesz to zrobić w trzech krokach:
- Potwierdź ich przekonanie, że nie mogą nic zrobić w tej sytuacji.
- Zapytaj, co by zrobili, gdyby musieli coś zrobić.
- Pomóż im w burzy mózgów, jakie są możliwe sposoby osiągnięcia tego celu.
Na przykład: „Wiem, że wygląda na to, że nikt nie chce cię zatrudnić. To musi być naprawdę frustrujące. Jak wygląda Twoja idealna praca?”
W zależności od odpowiedzi możesz zachęcić ich do poszerzenia lub zawężenia poszukiwań, rozważenia różnych firm lub wypróbowania innych obszarów.
Zamiast udzielać bezpośrednich porad, przedstawiać konkretne sugestie lub rozwiązywać problem za ich pomocą, pomagasz im zdać sobie sprawę, że mogą faktycznie mieć narzędzia do samodzielnego rozwiązania.
Zaoferuj zachętę i potwierdzenie
Twoja empatia i zachęta mogą nie prowadzić do natychmiastowej zmiany, ale nadal mogą coś zmienić.
Próbować:
- wskazując rzeczy, w których są dobrzy
- podkreślając ich osiągnięcia
- przypominając im o twoich uczuciach
- potwierdzając swoje uczucia
Osobom, którym brakuje silnych sieci wsparcia i zasobów, które pomogłyby im poradzić sobie z traumą, może być trudniej przezwyciężyć poczucie wiktymizacji, więc zachęcenie ukochanej osoby do rozmowy z terapeutą może również pomóc.
Zastanów się, skąd pochodzą
Osoby o mentalności ofiary mogą:
- czuć się beznadziejnie
- wierzą, że brakuje im wsparcia
- winić siebie
- brak pewności siebie
- mają niską samoocenę
- zmagają się z depresją i PTSD
Te trudne uczucia i doświadczenia mogą zwiększyć niepokój emocjonalny, przez co mentalność ofiary jest jeszcze trudniejsza do przezwyciężenia.
A jeśli to ja mam mentalność ofiary?
„Od czasu do czasu poczucie zranienia i zranienia jest zdrowym wskaźnikiem naszej własnej wartości” - mówi Botnick.
Ale jeśli uważasz, że zawsze jesteś ofiarą okoliczności, świat potraktował cię niesprawiedliwie lub nic, co nie pójdzie źle, nie jest twoją winą, rozmowa z terapeutą może pomóc ci rozpoznać inne możliwości.
Jeśli doświadczyłeś przemocy lub innej traumy, dobrze jest porozmawiać z wyszkolonym specjalistą. Chociaż nieleczona trauma może przyczynić się do trwałego poczucia wiktymizacji, może również przyczynić się do:
- depresja
- problemy z relacjami
- szereg objawów fizycznych i emocjonalnych
Terapeuta może Ci pomóc:
- zbadać przyczyny mentalności ofiary
- pracować nad współczuciem dla siebie
- zidentyfikować osobiste potrzeby i cele
- stworzyć plan osiągnięcia celów
- zbadaj przyczyny poczucia bezsilności
Książki samopomocy mogą również oferować wskazówki, według Botnicka, który zaleca „Pulling Your Own Strings”.
Najważniejsze
Mentalność ofiary może być niepokojąca i stwarzać wyzwania, zarówno dla osób z nią żyjących, jak i dla ludzi w ich życiu. Ale można to pokonać z pomocą terapeuty, a także z dużą ilością współczucia i życzliwości dla siebie.
Crystal Raypole pracowała wcześniej jako pisarz i redaktor w GoodTherapy. Jej pola zainteresowań obejmują języki i literaturę azjatycką, tłumaczenie japońskie, gotowanie, nauki przyrodnicze, pozytywność seksualną i zdrowie psychiczne. W szczególności jest zaangażowana w pomaganie w zmniejszaniu piętna związanego ze zdrowiem psychicznym.
