Co to jest rak jelita grubego?
Rak jelita grubego to rodzaj raka, który występuje w okrężnicy (jelicie grubym) i odbytnicy. Rak jelita grubego często zaczyna się od niezłośliwych polipów, które są skupiskami komórek, które w niektórych przypadkach mogą przekształcić się w raka.
Według American Society of Clinical Oncology (ASCO) rak jelita grubego jest trzecim najczęściej diagnozowanym rakiem. To trzecia najczęstsza przyczyna zgonów z powodu raka w Stanach Zjednoczonych.
Badania przesiewowe i wczesne wykrywanie raka jelita grubego mogą zwiększyć Twoje szanse na przeżycie tego typu raka.
Co powoduje raka jelita grubego?
Większość przypadków raka jelita grubego zaczyna się jako rodzaj polipa zwanego gruczolakiem. Te polipy są niezłośliwe, ale mogą przekształcić się w raka.
W wielu przypadkach lekarze nie wiedzą, co powoduje polipy lub co powoduje, że zmieniają się w raka. Istnieją jednak geny, które mogą zwiększać ryzyko raka jelita grubego. Geny te powodują niewielki odsetek przypadków raka jelita grubego, ale znacznie zwiększają ryzyko.
Warunki genetyczne, które zwiększają ryzyko raka jelita grubego, obejmują:
Rodzinna polipowatość gruczolakowata
Osoby z rodzinną polipowatością gruczolakowatą (FAP) rozwijają od setek do tysięcy polipów w okrężnicy i odbytnicy. Polipy mogą zacząć się rozwijać już w wieku nastoletnim i jeśli nie zostaną usunięte, staną się rakowe. Liczba polipów na ogół rośnie wraz z wiekiem, a średni wiek zachorowania na raka jelita grubego wynosi 39 lat.
Istnieje również rodzaj FAP zwany osłabionym FAP, w którym polipy zaczynają się rozwijać dopiero później. Średni wiek zachorowania na raka jelita grubego u osób z tą postacią FAP wynosi 55 lat. Zarówno klasyczne, jak i atenuowane FAP są spowodowane mutacjami w genie APC.
Trzecim typem FAP jest autosomalna recesywna rodzinna polipowatość gruczolakowata, która jest łagodniejszą postacią. Osoby z tą postacią rozwijają mniej polipów. Jest to spowodowane inną mutacją genetyczną niż inne typy FAP.
Zespół Lyncha
Zespół Lyncha zwiększa ryzyko raka okrężnicy i odbytnicy, a także raka trzustki, jajnika, żołądka, dróg moczowych, mózgu i trzustki. Szacuje się, że 3 procent przypadków raka okrężnicy jest spowodowanych zespołem Lyncha.
Osoby z zespołem Lyncha często zapadają na raka okrężnicy przed 50 rokiem życia. Mogą mieć historię rodzinną z wieloma osobami, które miały raka, zwłaszcza raka okrężnicy. Zespół Lyncha jest spowodowany dominującą mutacją genu, co oznacza, że wystarczy odziedziczyć mutację od jednego z rodziców, aby rozwinąć chorobę.
Polipowatość związana z MYH
Polipowatość związana z MYH powodowała powstawanie polipów w okrężnicy i odbytnicy, podobnie jak łagodniejsza postać FAP. Jest to cecha recesywna, co oznacza, że musisz odziedziczyć mutację w genie MYH od obojga rodziców, aby rozwinąć polipowatość związaną z MYH. Badania nad tym stanem są wciąż na wczesnym etapie, ale sugerują, że może znacznie zwiększyć ryzyko raka jelita grubego.
Istnieje również rodzaj dziedzicznego raka okrężnicy zwany zespołem hiperplastycznej polipowatości. Powoduje hiperplastyczne polipy, które są zwykle łagodne, ale także znacznie zwiększają ryzyko raka jelita grubego. Badania są na wczesnym etapie i obecnie nie ma znanego genu związanego z tym zespołem.
Co może zwiększyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego?
Czynniki związane ze stylem życia, w tym waga, dieta i ćwiczenia, mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Wiek jest również czynnikiem ryzyka.
Dieta
Wykazano, że kilka składników diety zachodniej zwiększa ryzyko raka jelita grubego. W szczególności dieta bogata w tłuszcz i uboga w błonnik wiąże się ze zwiększonym ryzykiem raka jelita grubego.
Wykazano, że czerwone i przetworzone mięso zwiększają ryzyko raka jelita grubego. Gotowanie mięsa w wysokich temperaturach może jeszcze bardziej zwiększyć ryzyko.
Pokarmy bogate w błonnik - w tym owoce, warzywa i zboża - mogą zmniejszyć ryzyko raka jelita grubego. Wiele z tych produktów jest również bogatych w witaminę B, która może również zmniejszać ryzyko raka jelita grubego.
Bezczynność
Rak jelita grubego jest jedną z wielu chorób, w przypadku których regularne ćwiczenia mogą zmniejszyć ryzyko. American Institute of Cancer Research zaleca 2,5 godziny umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo.
Regularne ćwiczenia po rozpoznaniu raka jelita grubego mogą również poprawić wskaźniki przeżycia. Może również zmniejszyć ryzyko ponownego wystąpienia.
Spożycie alkoholu
Ograniczenie spożycia alkoholu może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego (i innych nowotworów).
Palenie
Osoby palące mają zwiększone ryzyko raka jelita grubego.
Wiek
Rak jelita grubego występuje rzadko u osób poniżej 50. roku życia, u których nie występuje związana z nim choroba genetyczna. Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem.
Waga
Otyłość wiąże się z wyższym ryzykiem raka jelita grubego, zwłaszcza u mężczyzn.
Przewlekłe stany zapalne
Osoby z przewlekłymi stanami zapalnymi, które wpływają na ich okrężnicę, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie okrężnicy, mogą mieć zwiększone ryzyko raka okrężnicy.
Jak możesz zapobiegać rakowi jelita grubego?
Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego:
- Regularnie badaj się, jeśli masz więcej niż 50 lat lub jesteś w grupie podwyższonego ryzyka.
- Jedz dietę bogatą w owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste. Spożywanie szerokiej gamy tych produktów może jeszcze bardziej zmniejszyć ryzyko.
- Uzyskaj większość białka z drobiu, ryb lub roślin strączkowych zamiast czerwonego lub przetworzonego mięsa.
- Nie pal.
- Pij alkohol z umiarem.
- Utrzymuj zdrową wagę.
- Ćwicz regularnie (co najmniej 30 minut 5 dni w tygodniu).
Znaczenie wczesnej diagnozy
Wiele osób z wczesnym rakiem jelita grubego nie ma żadnych objawów. Dlatego ważne jest, aby regularnie poddawać się badaniom przesiewowym, jeśli masz ponad 50 lat lub jesteś w grupie zwiększonego ryzyka. Istnieje kilka różnych testów, które mogą pomóc lekarzom w badaniach przesiewowych i diagnozowaniu raka jelita grubego.
Zakresy
Twój lekarz może użyć lunety - kamery na cienkiej, elastycznej rurce do oglądania okrężnicy i odbytnicy. Istnieją dwa rodzaje:
- Kolonoskopie. Każdy, kto jest w wieku od 50 do 75 lat i ma normalne ryzyko raka jelita grubego, powinien mieć kolonoskopię co dziesięć lat. Kolonoskopie umożliwiają lekarzowi obejrzenie całej okrężnicy i usunięcie polipów oraz niektórych nowotworów. W razie potrzeby jest również używany jako uzupełnienie innych testów.
- Sigmoidoskopia. Wykorzystuje to zakres krótszy niż kolonoskopia i umożliwia lekarzom obejrzenie odbytnicy i dolnej jednej trzeciej okrężnicy. Jeśli zdecydujesz się na sigmoidoskopię do badań przesiewowych, należy ją wykonywać co pięć lat lub co dziesięć lat, jeśli co roku wykonujesz badanie immunochemiczne w kale.
Testy kału
Oprócz lunet istnieją testy, które sprawdzają stolec pod kątem oznak raka jelita grubego. Obejmują one:
- Badanie krwi utajonej w kale na bazie gwajaka (gFOBT). Używa substancji chemicznej do wykrywania krwi w stolcu. Dostajesz zestaw od lekarza, zbierasz stolec w domu, a następnie zwracasz go do analizy.
- Test immunochemiczny w kale (FIT). Podobny do gFOBT, ale wykorzystuje przeciwciała do wykrywania krwi w kale.
- Test FIT-DNA. Łączy FIT z testem na zmieniony DNA w stolcu.
Jakie są objawy raka jelita grubego?
Objawy raka jelita grubego obejmują:
- krwawienie z odbytu lub krew w stolcu
- niewyjaśniona utrata masy ciała
- biegunka, zaparcie lub inne zmiany jelit trwające co najmniej cztery tygodnie
- długotrwały dyskomfort lub ból brzucha, taki jak skurcze
- osłabienie i zmęczenie
- tkliwość w dolnej części brzucha
Na wynos
Niektóre przypadki raka jelita grubego są spowodowane czynnikami genetycznymi, ale w wielu innych lekarze nie znają przyczyny. A ponieważ rak jelita grubego we wczesnym stadium często nie powoduje żadnych objawów, konieczne jest wczesne wykrycie. Rak jelita grubego wykryty wcześnie może być uleczalny i uleczalny.
